«أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكرِى »؛[1] «نماز را به یاد من به پاى دارید».
نماز تنها در شریعت اسلام تشریع نشده است ؛ بلكه این عبادت در ادیان پیشین نیز به شكل هاى مختلفى وجود داشت. قرآن مجید، آن را از وصایاى چند تن از پیامبران[2] و امام صادق علیه السلام، آن را آخرین و مهم ترین سفارش هاى پیامبران دانسته است.[3]
نماز ستون دین و مهم ترین و با ارزش ترین عبادت ها است كه اگر در درگاه خداوند پذیرفته شود، عبادت هاى دیگر نیز قبول مى شود و اگر پذیرفته نشود، اعمال دیگر نیز ارزش نخواهد داشت. از این رو ترك آن، از بزرگ ترین گناهان كبیره است. پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: «كسى كه به نماز اهمیت ندهد و آن را سبك بشمارد، سزاوار عذاب آخرت است».
نماز داراى آثار و بركاتى است ؛ از جمله:
1 – احیاى ذكر خدا در فرد و جامعه «أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكرِى »؛[4]
2 – كسب آرامش درونى «أَلا بِذِكرِ اللّهِ تَطمَئِنُّ القُلُوبُ »؛[5]
3 – بهترین عامل باز دارنده از فحشا و منكر «إِنَّ الصَّلاةَ تَنهى عَنِ الفَحشاءِ وَ المُنكَرِ »؛[6]
4 – بهترین وسیله تقوا و پرهیزكارى «یا أَیهَا النّاسُ اعبُدُوا… لَعَلَّكُم تَتَّقُونَ ».[7]
نماز یازده جزء واجب دارد: نیت، تكبیرة الاحرام، قیام (ایستادن هنگام تكبیرة الاحرام و قیام متصل به ركوع)، ركوع، سجود، قرائت، ذكر، تشهد، سلام، ترتیب، موالات. بعضى از این اجزا ركن نماز محسوب مى شود ؛ یعنى، اگر انسان آنها را به جا نیاورد یا در نماز اضافه كند، نمازش باطل مى شود ؛ خواه از روى عمد باشد یا به طور اشتباه (پنج مورد اول) ؛ بر خلاف باقى اجزا كه اگر انسان آنها را از روى اشتباه و فراموشى به جا نیاورد یا اضافه كند، نمازش باطل نمى شود.
رعایت بعضى از امور نیز حضور قلب را زیاد مى كند و در نتیجه نماز در پیشگاه حق پذیرفته تر خواهد بود ؛ مانند:
الف. نمازگزار چشم ها را نبندد.
ب. با انگشتان، دست ها و موى سر یا صورت بازى نكند.
ج. در هنگام خواندن حمد یا سوره و یا ذكر، براى شنیدن حرف كسى سكوت نكند.
د. از هر كارى كه خضوع و خشوع را از بین مى برد، اجتناب ورزد.
نماز یك تركیب و هیئت خاصى دارد كه اگر نمازگزار به شكل و صورت آن خلل وارد سازد، نماز از بین رفته و در نتیجه باطل مى شود. این موارد عبارت است از: سخن گفتن، خندیدن با صدا (نه لبخند)، گریستن براى كار دنیایى، روى از قبله برگرداندن، خوردن و آشامیدن، بر هم زدن صورت نماز و كم و زیاد كردن اركان نماز. اینها را مبطلات نماز نیز مى گویند.
منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف: سید مجنبی حسینی
[1] – طه 20 ، آيه 14.
[2] – پيامبران ياد شده عبارتاند از: اسماعيل، لقمان، موسى، عيسى و پيامبر اسلام.
[3] – «اَحَبُّ الاعمالِ اِلَى اللّهِ عَزَّ وَجَلَّ الصَّلاةُ وَ هِىَ آخِرُ وَصايا الانبِياء»: كافى، ج 3 .
[4] – طه 20 ، آيه 14.
[5] – رعد 13، آيه 28 .
[6] – عنكبوت 29، آيه 45 .
[7] – بقره 2، آيه 21 .