عوامل شكست دشمن

نكات عبرت آموزى در اردوگاه دشمن وجود دارد كه توجه به آنها، مى تواند تا حدى علل شكست آنان را تبيين كند. بعضى از اين نكات چنين است:

يك. تكيه بر غير خدا

يكى از اصلى ترين شعارهاى مشركان قريش در مقابل مسلمانان چنين بود: «ان لنا العزّى و لا عزى لكم»؛[1] «ما داراى بُت عزّى هستيم؛ در حالى كه شما عزّى نداريد».

جالب آن است كه آنان بُتى را كه هيچ نفع و ضررى ايفا نمى كند، به عنوان افتخار خود بر مسلمانان مطرح مى كنند!! تكيه بر قدرت نظامى نيز ـ كه بسيار فراتر از قدرت نظامى مسلمانان بود ـ يكى ديگر از مصاديق اين عنوان به حساب مى آيد.

مشركان در حالى كه با 950 جنگجو، صد اسب، هفتصد شتر و داراى سلاح هاى مختلف آن زمان بودند، از مكه خارج شده و ابوجهل (يكى از فرماندهان آنان) با اشاره به اين قدرت عظيم مى گفت: آيا مسلمانان تصور مى كنند كه با وجود اين قدرت، بر ما پيروز خواهند شد؟[2]

 دو. تكبّر

نمونه روشن تكبّر و خودپسندى مشركان، هنگام خروج آنان از مكه ديده شد كه قرآن به آن اشاره مى كند.[3] مصداق بارز آن را در مى توان در شخصيت و منش ابوجهل مشاهده كرد؛ پيامبر صلى الله عليه و آله به همين مناسبت، به او لقب «فرعون امت» و «رأس ائمة الكفر» (رئيس پيشوايان كفر) داده بود.[4]

وى با تكبّر تمام، پيشنهاد عدم جنگ پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله را رد كرده بود.[5] او حتى هنگام مرگ نيز دست از غرور بر نداشت و بيشترين ناراحتى خود را اين مى دانست كه به دست شخصى گمنام ـ و در ديدگاه خود غيرشريف ـ به نام عبداللّه  بن مسعود كشته شده و آرزو كرد كه اى كاش، او را شخصى قريشى يا لااقل از قبيله اى شريف مى كشت!![6]

نوفل بن خويلد، از ديگر سران مشركان نيز مصداق ديگر اين تكبّر است كه در بحبوحه نبرد، فرياد زد: اى قريشيان! امروز روز رفعت و بلند مرتبگى است.[7]

مصداق ديگر اين تكبر و تكيه بر تعصبات خشك جاهلى را مى توان در مبارزه طلبى سه تن از بزرگان مشركان ـ به نام هاى شيبه، عُتبه و فرزندش وليد ـ ديد. آنان وقتى به ميدان آمدند، مبارز طلبيدند؛ در آغاز سه تن از انصار به مقابله با آنان رفتند؛ اما آنان با تكبر گفتند: «ما با اينها نمى جنگيم؛ بلكه با هم رديفان (هم كفو) خود كه از قبيله قريش باشند، مى جنگيم». به دنبال اين خواسته، حضرت على عليه السلام، حمزه و عبيده به نبرد آنان رفتند و هر سه را به هلاكت رسانيدند.[8]

نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها

نویسنده:گروه مؤلفان

[1] – تاريخ سياسى اسلام، رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله، ص 432.

[2] – المغازى، ج 1، ص 39.

[3] – همان، آيه قرآن، آيه 47 سوره انفال مى‏باشد كه در آن آمده است: «وَ لا تَكُونُوا كَالَّذِينَ خَرَجُوا مِنْ دِيارِهِمْ بَطَراً وَ رِئاءَ النّاسِ وَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللّهِ وَ اللّهُ بِما يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ».

[4] – المغازى، ج 1، ص 91.

[5] – همان، ص 61.

[6] – همان، ص 90.

[7] – همان، ص 91.

[8] – السيرة النبويه، ج 2، ص 625.