پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله خطاب به امیرالمومنین‌ علیه‌السلام می‌فرمایند:« ای علی‌ علیه‌السلام! تو اولین کسی هستی که در این امت به خدا و رسولش ایمان آوردی و اولین کسی هستی که به سوی خدا و رسولش هجرت کردی و کسی هستی که تا آخرین نفس، بر عهدی که با پیامبر خدا بسته‌ای، پایبندی. به خدا قسم، جز مومنی که قلبش با ایمان امتحان شده است تو را دوست نمی‌دارد و جز منافق و کافر، بغض تو را در دل ندارد.»[۱]

با توجه به این نقل، از منظر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله، اولین کسی که در اسلام هجرت کرده، حضرت علی‌ علیه‌السلام است.

سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که قبل از ایشان عده ای به حبشه هجرت کردند و آن هجرت، قبل از هجرت به مدینه بوده است. همچنین قبل از حضرت علی‌ علیه‌السلام، مصعب بن عمیر به مدینه آمده بود و او به همراه ابن‌ام‌مکتوم اولین افرادی بوده‌اند که به مدینه هجرت کرده‌اند.[۲] حتی ابوبکر نیز قبل از ایشان، به مدینه آمده است. با این اوصاف چگونه می توان گفت که حضرت علی‌ علیه‌السلام اولین هجرت کننده در امت هستند؟!

در جواب به این سوال می گوییم که:

اولا؛ هرچند قبل از حضرت علی‌ علیه‌السلام عده به حبشه و مدینه هجرت کرده بودند، اما هجرت آنها برای اغراض مختلفی همچون فرار از عذاب و شکنجه بوده است ولی حضرت علی‌ علیه‌السلام  زمانی که در کنار پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله بودند، خوشحال و راضی می‌شدند و این موضوع، در کلام و رفتار ایشان کاملا آشکار است. فلذا اولین کسی که به سمت خدا و رسولش هجرت کرده و هدفش رسیدن به خدا و رسولش بوده و هیچ نیت دیگری جز این نداشته، حضرت علی‌ علیه‌السلام است.

ثانیا؛ کسانی که قبل از حضرت علی‌ علیه‌السلام به حبشه و یا مدینه هجرت کرده بودند، هجرتشان به سمت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله نبوده، زیرا در آن زمان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله در مکه حضور داشته‌اند.

ثالثا؛ مصعب بن عمیر برای آگاه کردن مردم، به مدینه رفته بود و این به معنای هجرت نیست بلکه او تنها، نماینده‌ای بود که می‌بایست کاری را که به او سپرده بودند، انجام دهد.

[۱] امالی شیخ طوسی ج۲ ص۸۳-۸۶/ کشف الغمه ج۲ ص۳۳/ تاریخ مدینه دمشق ج۴۲ ص۶۹/ اسد الغابه ج۴ ص۱۹

[۲] اسد الغابه ج۳ ص۲۱۱ و ج۴ ص۵۹ و۱۰۳ و۳۶۹/ سیر اعلام النبلاء ج۱ ص۱۴۵ و۳۶۱/ کنز العمال ج۱۶ ص۶۶۷