فاطمه، دختر حسن بن علی بن ابی‌طالب(ع)؛[۱] از جمله دختران امام مجتبی(ع) است که در تاریخ گزارش‌هایی وجود دارد. مادر ایشان نیز أم إسحاق دختر طلحه بن عبیدالله التیمی بوده است.[۲]
ظاهراً کنیه مشهور ایشان أم عبدالله است،[۳] و برخی  أُم الحسن[۴] را نیز ذکر کرده‌اند.
ایشان با پسر عموی خود، امام سجاد(ع) ازدواج کرد و اولین علوی بود که با یک علوی دیگر ازدواج کرد.[۵] به همین جهت، امام باقر(ع) فرزند این دو[۶] را «هاشمی من هاشمیین علوی من علویین؛ یک هاشمی که از پدر و مادر هاشمی است و یک علوی که از پدر و مادر علوی است» توصیف کرده‌اند.[۷]
فاطمه دختر امام حسن(ع)، همسر امام سجاد(ع) و مادر امام باقر(ع)؛ زنی فاضل بوده و در منابع روایی، کرامتی نیز از ایشان نقل شده است؛ امام باقر(ع) فرمودند: «مادرم زیر دیوارى نشسته بود که ناگاه دیوار شکاف خورد و صداى ریزش سختى به گوش رسید، مادرم با دست اشاره کرد و گفت: نه، به حق مصطفى، خدا به تو اجازه نداده که بر من فرود آیى‏، دیوار در هوا معلّق بود تا مادرم از آن‌جا گذشت. سپس پدرم صد دینار از برای او صدقه داد».[۸]
امام صادق(ع) مادر بزرگ خود را چنین توصیف می‌کند: «کانَتْ صِدِّیقَهً لَمْ تُدْرَکْ فِی آلِ‌الْحَسَنِ امْرَأَهٌ مِثْلُهَا»؛[۹] «او صدّیقه‌ای بود که در خاندان امام حسن(ع) زنى هم‌تراز او وجود نداشت».
در منابع حدیثی؛ روایتی از فاطمه بنت الحسن از پدرش امام حسن(ع)، نقل شده است.[۱۰]
علاوه بر امام باقر(ع) که مهم‌ترین فرزند فاطمه بنت الحسن بوده؛ عبدالله باهر نیز فرزند ایشان بوده است.[۱۱]عبدالله باهر انسانی فاضل و فقیه و متولی اوقاف پیامبر(ص) بود و سپس تولیت اوقاف امیر مؤمنان علی(ع) را نیز بر عهده گرفت.[۱۲]

منبع: اسلام کوئست

[۱]. ابن ابی‌الثلج بغدادی، محمد بن احمد، تاریخ أهل البیت نقلاً عن الأئمه الباقر و الصادق و الرضا و العسکری عن آبائهم(ع)، محقق: جلالی حسینی، محمدرضا، ص ۱۲۲، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.

[۲]. شیخ مفید، الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، ج ۲، ص ۲۰، قم،‌ کنگره شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.

[۳]. مغربی، قاضی نعمان‏، شرح الاخبار فی فضائل الأئمه الأطهار(ع‏)، ج ۳، ص ۲۷۶، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۹ق؛ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج ۳، ص ۷۳، بیروت، دارالفکر، چاپ اول، ۱۴۱۷ق؛ سبط بن جوزی‏، تذکره الخواص من الأمه فی ذکر خصائص الأئمه، ص ۱۹۵، قم، منشورات الشریف الرضی‏، چاپ اول، ۱۴۱۸ق.

[۴]. اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه فی معرفه الأئمه، محقق، مصحح، رسولی محلاتی، هاشم، ج ۱، ص ۵۷۶، نشر بنی هاشمی، تبریز، چاپ اول، ۱۳۸۱ق.

[۵]. طبری آملی، محمد بن جریر، دلائل الامامه، ص ۲۱۷، قم، بعثت، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.

[۶]. ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج ۴، ص ۱۷۶، قم، علامه، چاپ اول، ۱۳۷۹ق.

[۷]. شیخ مفید، محمّد بن محمد، المقنعه، ص ۴۷۳، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، محقق: موسوی خرسان، حسن، ج ۶، ص ۷۷، تهران، دارالکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.

[۸]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ۱، ص ۴۶۹، تهران، دارالکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.

[۹]. همان.

[۱۰]. سید ابن طاووس، رضی الدین علی، فلاح السائل و نجاح المسائل، ص ۱۳۸، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۶ق.

[۱۱]. انساب الاشراف، ج ۳، ص ۱۴۷٫

[۱۲]. الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، ج ۲، ص ۱۶۹٫