معنا و مفهوم آیه هایی مانند «بما قدّمت ایدیهم» و «بما یعملون» چیست؟

پاسخ اجمالی

آیات زیادی از قرآن، به مسئله پاداش و جزاء در آخرت پرداخته و آن را حاصل اعمال و اقدامات هر فرد در دنیا معرفی کرده است. زبان اکثر این آیات به گونه ای است که اشاره به وجود یک رابطه حقیقی بین عمل شخص در دنیا و نتیجه آن در آخرت دارد؛ مانند «جَزاءً بِما کانُوا یَعْمَلُونَ»،[۱] «أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما کانُوا یَعْمَلُونَ»،[۲] «بِما قَدَّمَت اَیدیکُم»[۳] و «بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ».[۴]
در این نوشتار به توضیح دو عبارت پرداخته می شود.
۱ – «بِما قَدَّمَت اَیدیکُم»؛ یعنى عذاب به خاطر اعمالى است که از پیش براى خود فرستادید، و اگر اعمال را به «أیدى؛ دست ها» نسبت داده، براى این است که بیشتر اعمال به وسیله دست انجام می گیرد و از باب تغلیب، انجام هر کارى به دست نسبت داده شده است.[۵]
۲ – «بما کُنتُم تَعمَلون»؛ یعنى یگانه سبب سکونت در بهشت و جوار قرب رحمت الهی، همانا ایمان و التزام به اعمال صالح است که از این طریق انسان ها کمالات و فضایل به دست آورده و به مقامى از انسانیت نائل می شوند.[۶]
در این گونه از آیات قرآن رابطه بین عمل و جزای آن، یک رابطه حقیقی می باشد؛ یعنی حقیقت پاداش و عقاب در آخرت، همان عملی است که انسان در دنیا انجام داده است، و نشان می دهد جزاء در مقابل عمل نیست بلکه خود عمل و حقیقت وجودی آن است. البته عقل بشری از درک چگونگی این رابطه عاجز است؛ همان گونه که از درک حقیقت آخرت ناتوان است.[۷]

 منبع:اسلام کوئست

پی نوشت:

[۱]. سجده، ۱۷٫

[۲]. نحل، ۹۷٫

[۳]. آل عمران، ۱۸۲٫

[۴]. اعراف، ۴۳٫

[۵]. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، ج ‏۱، ص ۲۲۵، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، ۱۳۷۷ش؛ طباطبائی، سید محمد حسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏۴، ص ۸۳، قم، دفتر انتشارات اسلامی‏، چاپ پنجم‏، ۱۴۱۷ق؛ بیضاوی، عبدالله بن عمر، انوار التنزیل و اسرار التأویل، ج ‏۲، ص ۵۲، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۴۱۸ق.

[۶]. حسینی همدانی، سید محمد حسین، انوار درخشان، ج ‏۶، ص ۳۳۴، تهران، کتابفروشی لطفی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق؛ طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج ‏۵، ص ۳۲۴، تهران، انتشارات اسلام، چاپ دوم، ۱۳۷۸ش.

[۷]. مصباح یزدی، محمد تقی، انسان شناسی در قرآن، ص ۲۴۱ – ۲۵۰، قم، انتشارات مؤسسه امام خمینی، چاپ سوم، ۱۳۹۰ش.