مدتى است که دچار شک و تردید شدهام شک در تمیز بودن بدن، لباس خود و دیگران و حتى شک به صندلىهاى اتوبوس و مینى بوس که آیا تمیز هستند یا نه و همین شک باعث شده دچار گناه بزرگ اسراف شوم! این شک باعث تنفر من از شوهر و تنفر شوهر از من شده است ببخشید مىخواهم بىپروا صحبت کنم مىخواهم با شما راحت صحبت کنم مرا ببخشید.
خدا نکند چیز نجسى با بدنم تماس پیدا کند توالت که مىروم در، دیوار، آفتابه و همه چیز را نجس مىدانم! اگر لباسم به آفتابه یا دیوار توالت برخورد کند حتماً، باید درآورم و بشویم بعد از توالت چه چیز نجس (مثلاً پاشیدن آب از کاسه توالت) به پایم برسد چه نرسد، باید مدتها پاهایم را بشویم با آب خالى هم دلم راضى نمىشود. باید حتماً با ریکا یا مایع صابون بشویم، آن هم نه یکبار نه دوبار ؛ بلکه شاید ده بار خودم هم از این وضع خسته شدهام ؛ با توجه به اینکه الان حامله هستم و خم شدن برایم مشکل است ولى توجهى به این چیزها ندارم! حتماً باید بعد از توالت پاها و دستهایم را چندین بار آب بکشم! فکر مىکنم نجاستى در عمق دست و پایم فرو رفته که با یک بار دوبار پاک نمىشود! غسل جنابت که مىخواهم بکنم باید دوبار بدنم را لیف و صابون دو سه بار زیر آب بگیرم و چندین بار غسل کنم تا دلم راضى شود.
سر شوهرم داد مىزنم مبادا بدنت حین حمام رفتن به در، دیوار یا جایى برخورد کند، حتى چهارچوبهاى در را نجس تصور مىکنم! موقع رد شدن لباسم را جمع مىکنم که مبادا لباسم با چارچوبه در یا دیوار تماس پیدا کند. راستش را بخواهید این کارها فقط براى این است که فکر مىکنم اگر این کارها را انجام ندهم، نمازم مورد قبول واقع نمىشود. همین کارها باعث شده نماز خواندن برایم سخت باشد، موقع وضو چندین بار شک مىکنم، وضو که تمام مىشود، شک مىکنم، نکند لاى انگشتانم را دست نکشیدم، نکند! مسح سر یا پا را انجام ندادم، براى هر نماز باید دو یا سه بار وضو بگیرم تا دلم راضى شود. حال نماز را که شروع مىکنم، شک در نماز شروع مىشود، مجبورم یک نماز را چندین بار بشکنم و هر نمازى را دو یا سه بار بخوانم ؛ از شما مىخواهم مرا راهنمایى کنید.
مؤثرترین عاملى که در درمان این بیمارى مؤثر است، تصمیم جدى خود شما است. اگر واقعاً مىخواهید خود و خانواده و اطرافیان را از عوارض این بیمارى نجات دهید، عزم خود را جزم کنید و مطمئن باشید که با پشتکار و حوصله، به تدریج مشکل شما حل خواهد شد.
یکى از آفتهاى درمان وسواس این است که درمان جو کمتر به توصیههاى درمانگر توجه مىکند و محور مقابله با مشکل را تفکر و فهم خود قرار مىدهد! حال آنکه یکى از عوامل اصلى در به وجود آمدن بیمارى وسواس، تفکر نادرست و شناخت غلط بیمار است. بنابراین:
گام اول، اولین اقدام براى حل مشکل این است که فرد وسواسى، باید تفکر، منطق و نگرش خود را اصلاح کند، وگرنه حاصل تفکرات نادرست و منطق اشتباه، چیزى جز همان افکار وسواسى نیست. اگر بپذیرید که شما در حال حاضر در محاصره افکار تکرارى و اجبارى اشتباه هستید، پس باید اول افکار خود را کنترل و آنها را اصلاح کنید.
گام دوم، اصلاح و تغییر شناخت نسبت به احکام و مناسک دینى است. همان طور که در سایر امور به نظر کارشناس مراجعه مىشود، در مسائل دینى نیز باید به کارشناس دینى (مجتهد جامعالشرایط) مراجعه شود و هر چه او گفت، طبق آن عمل گردد.
گام سوم، این است که باید علت اصلى این بیمارى را شناسایى کنیم. تقریباً همه متخصصان ریشه وسواس را اضطراب مىدانند، بنابراین وسواس زیر مجموعه بیمارىهاى اضطرابى است: که ریشه آن باید شناسایى شود.
با توجه به آنچه گفته بیان شد، چارهاى نیست جز اینکه شما به روان پزشک یا روان شناس بالینى مراجعه و به صورت حضورى، مشکل خود را مطرح کنید و طى جلسات متعدد به حل آن بپردازید. ما تنها مىتوانیم شما را راهنمایى کنیم؛ اما درمان چیزى بیش از راهنمایى است و باید در یک بستر مناسب انجام گیرد.
بر این اساس نکاتى چند به عنوان راهنمایى بیان مىشود تا زمینهاى براى درمان اصلى شما باشد:
الف. بدانید که وسواس یک مرض جسمى و روحى است که باید به متخصصان اعصاب و روان مراجعه کنید تا معالجه آن، به راحتى صورت گیرد.
ب. از نظر شرعى وسوسه از شیطان است و نباید از آن پیروى کرد.
در روایت آمده است که: «شیطان دوست دارد شما از او پیروى نمایید».
پیامبر اکرم صلىاللهعلیهوآله فرموده است: «مقدار آب لازم براى وضو حدود یک کیلو و براى غسل حدود سه کیلو است».[۱] بعد مىفرماید: «مردمى بعد از من مىآیند که این مقدار را کم مىشمارند، اینها از امت من نیستند».
ج. اسلام دین سهل و آسانى است که خود پیامبر صلىاللهعلیهوآله مىفرماید: «من براى شما یک دین آسان آوردهام» حال اگر بنا باشد یک وضو و یا غسل، این قدر وقت انسان را بگیرد و به این اندازه مشکل باشد، این چه دین آسانى خواهد بود؟ از طرفى اگر کسى خلاف آنچه که پیامبر صلىاللهعلیهوآله و ائمه علیهمالسلام دستور دادهاند، عمل کند، این دهنکجى به آنان محسوب مىشود و گناه بزرگى است!!
براى مثال پیامبر صلىاللهعلیهوآله مىفرماید: «چیز نجس را بعد از برطرف شدن عین نجاست، یک مرتبه که زیر آب جارى شستید، پاک مىشود»،[۲] آن وقت اگر شما بیشتر از این مقدار آب مصرف کردید، خداى ناکرده اهانت به پیامبر صلىاللهعلیهوآله است (زیرا معنایش این است که آنچه پیامبر صلىاللهعلیهوآله فرموده، درست نیست و این کار من صحیح است)!!
از طرفى مصرف بیشتر از مقدار لازم آب اسراف است که از گناهان کبیره محسوب مىشود. با توجه به آنچه گفته شد، باید بگوییم وضو و غسل به آن کیفیتى که شما نوشتهاید، لازم نیست و هیچ مجتهدى چنین کارى را اجازه نداده است. بنابراین سعى کنید به طور معمولى و مثل دیگران وضو و غسل را انجام دهید و شستن داخل گوش و بینى لازم نیست و شستن ظاهر آن کفایت مىکند.
مراحل اصلى غسل (که در چند دقیقه به پایان مىرسد)، عبارت است از:
۱ – نیت ؛ براى نیت لازم نیست گوشها را بگیرید و به زبان چیزى بگویید ؛ بلکه همین مقدار که قلباً مىدانید براى چه کارى به حمام آمدهاید و نیت شما انجام غسل است، کفایت مىکند.
۲ – بعد از نیت سر و گردن را بشویید.
۳ – بعد تمام طرف راست تا کف پا و سپس تمام طرف چپ را بشویید.
پس دقتهایى که نوشتهاید، هیچ لزومى ندارد و وظیفه شما این است که به طور معمولى غسل کنید و به شکهاى خود اعتنا نکنید ؛ زیرا شک آدم وسواسى، هیچ اعتبارى ندارد، شما اگرچه به نظر خودتان غسل باطل انجام مىدهید، باز نباید اعتنا کنید و از این به بعد به طور معمولى غسل کنید و مسئولیت آن را ما به عهده مىگیریم.
د. همان طور که مىدانیم در زمان پیامبر اکرم صلىاللهعلیهوآله و ائمه اطهار علیهمالسلام با اینکه آب لولهکشى و امکانات بهداشتى فعلى موجود نبود، مسلمانان به طور عادى زندگى مىکردند و در خصوص طهارت و نجاست مشکل خاصى نداشتند.
ه . توجه به اینکه یقین شخص وسواس، براى وى معتبر نیست؛ بلکه در پاک شدن و نجس شدن اشیا، باید به نظر عرف مراجعه کند و در آب کشیدن اشیا و انجام غسل، به طور عادى و مانند عرف عمل کند.
و. خداوند تکلیف شاق براى بندگان خود معین نکرده است؛ بنابراین عزم خود را جزم کنید و تصمیم بگیرید بر این دشمن درونى غلبه نمایید. به برنامهها و راهکارهاى زیر عمل کنید و به حصول نتیجه یقین داشته باشید:
۱ – ذکر «لا اله الا اللّه» و «لا حول ولا قوه الا باللّه» را بسیار بگویید.
۲ – شبها موقع خوابیدن این جملات را با خود بگویید: من به خواست خدا قطعاً خواهم توانست براین بیمارى و ضعف غلبه کنم ؛ من براى غلبه بر این وسوسهها کاملاً نیرومندم ؛ من از ضعف و زبونى بیزارم و بر ترک این عادت ناپسند مقتدرم.
۳ – استعاذه و پناه بردن به خداوند را با خواندن سورههاى «فلق» و «ناس» و نیز تکرار «اعوذ باللَّه من الشیطان الرجیم» و «لا حول و لا قوه الاّ باللّه» فراموش نکنید.
۴ – یکى از دوستان خوب و مورد اعتمادتان را براى مشورت برگزینید. ایشان نیز همواره ضرورت تغییر رویه را به شما یادآور شود تا مقدارى از بایدهاى ناخواسته شما کاهش یابد.
پی نوشت ها
[۱] – وسائل الشیعه، ج ۱، ص ۵۱۲، ح ۳٫
[۲] – همان.
پاسخ دهید