در شب عاشورا هیچ یک از یاران امام حسین علیه السلام از ایشان جدا نشدند. البته در برخی کتب متأخر به نقل از سکینه دختر امام حسین† چنین آمده که پس از سخنان امام، گروهی از همراهان آن حضرت صحنه کربلا را ترک کرده و رفتند.( فاضل دَربَندی، اِکسیرالعبادات فی اسرار الشهادات، ج۲، ص۲۲۲؛ محمّدباقر بهبهانی، الدمعه الساکبه،ج۴، ص۲۷۲ ـ ۲۷۱) لیکن این سخن در منابع معتبر تاریخی وجود ندارد و هیچ گزارشی آن را تأیید نمی‏کند. بنا به آنچه پیش‏تر گفته شد در شب عاشورا همه اصحاب امام اعلام وفاداری کردند و گفتند تا پای جان می‏ایستیم. به نظر می‏رسد کسانی که این مطلب را در کتب خود آورده‏اند آنچه را در منزل زُباله رخ داد ـ و عدّه‏ای که به اغراض مختلف همراه امام آمده بودند، او را رها کردند(ر.ک: طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۹۹)ـ به خطا در شب عاشورا گزارش کرده‏اند. همچنین به نظر می‏رسد خبر مسعودی مبنی بر اینکه هنگام ورود به کربلا، پانصد سواره و یکصد پیاده همراه امام بودند (مُرُوجُ‌الذَّهَب، ج۳،ص۷۰) درست نباشد زیرا این رقم را دیگر مورّخان گزارش نکرده‏اند بلکه برخی گفته‏اند با امام تنها پنجاه نفر به کربلا آمدند.( ابن‌سعد، ترجمه الحسین و مقتله، فصلنامه تراثنا، شماره۱۰، ص ۱۷۸٫ این از مواردی است که اگر دلیلی برای ثبت ارقام در منابع تاریخی با عدد ـ و نه با حروف ـ وجود داشت، اشکال را از این جهت می‏دانستیم و می‏گفتیم ۵۰ با ۵۰۰ اشتباه شده است. طبری در یک روایت اصحاب امام را هنگامی که به سمت کربلا می‏رفتند ۴۵ سواره و یکصد پیاده دانسته است.

(طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج ۵، ص۳۸۹) لیکن نمی‏توان آن را مربوط به زمان ورود و حضور آن حضرت در کربلا هم دانست.) در مجموع، شواهد و قرائن، گزارش مسعودی را تأیید نمی‌کند. بنابراین سخن برخی محقّقان نیز که به استناد گزارش مسعودی گفته است در شب عاشورا عدّه‏ای از لشکر امام رفتند(رسول جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ص۲۱۲) محل تأمل جدّی است.

البتّه بَلاذُری از برگشتن یکی از همراهان امام خبر داده و می‏نویسد: فِراس بن‌جَعْدَه بن‌هُبَیْرَه مخزومی با امام حسین† بود و تصوّر می‏کرد با امام مخالفت نخواهد شد. امّا وقتی اوضاع را نامساعد و دشوار دید ترسید؛ از این رو امام به او اجازه برگشت داد و او شبانه از آنجا رفت.( بَلاذُری، انساب‌الاشراف، ج۳، ص۳۸۸٫ برخی معتقدند این خبر به دلایلی نمی‏تواند درست باشد: چون علاوه بر منحصر بودن آن به کتاب بَلاذُری، اینکه جَعْدَه بن‌هُبَیْرَه فرزندی به نام فِراس داشته باشد در منابع نیست. به فرض وجود داشتنش، او پسر عمه امام بود و خود بَلاذُری می‏گوید: فرزندان هُبَیْرَه از پیروان اهل‏بیت و عارف به مقام آنان بودند. (بَلاذُری، انساب‌الاشراف، ج۳، ص۳۶۶). به علاوه، آنان به شجاعت معروف بودند. (ر.ک: محمّدجواد طبسی، مع الرکب الحسینی من المدینه الی المدینه، ج۴، ص۱۰۵ ـ ۱۰۴)) به نظر می‏رسد این قضیّه اگر صحّت داشته باشد، مربوط به غیر از شب عاشورا باشد.

منبع:پرسمان