در آیۀ شریفۀ «کَذلِکَ أَوْحَیْنا إِلَیْکَ رُوحاً مِنْ أَمْرِنا…»، منظور از «روحاً من امرنا» چیست؟

پاسخ اجمالی

خداوند در آیۀ شریفه می فرماید: «همان گونه (که بر پیامبران پیشین وحى فرستادیم) بر تو نیز روحى را به فرمان خود وحى کردیم…». [۱]

در این که منظور از«روح» در «و کذلک اوحینا الیک روحا من امرنا» چیست؟ چند دیدگاه از سوی مفسّران بیان شده است:

یک. منظور از «روح» در این آیه، قرآن است؛ [۲] زیرا قرآن، مایۀ حیات روح و جسم است. [۳] این معنا، با قراین مختلفى که در آیه وجود دارد؛ مانند تعبیر به «کذلک» که اشاره به مسئلۀ وحى است و تعبیر به «اوحینا»؛ همچنین با تعبیراتى که در بارۀ قرآن در ذیل همین آیه آمده است، کاملاً سازگار است؛ [۴] ولی برخی از مفسّران بر این تفسیر اشکال وارد کرده اند. [۵]

دو. این که منظور «روح القدس» است که منظور از آن یا جبرئیل و یا فرشته‏ اى بوده که حتى از جبرئیل و میکائیل برتر است و همواره پیامبر اسلام را همراهى مى ‏کرد. [۶] چنانچه روایاتی نیز در این باره نقل شده است.‏ [۷]

سه. منظور، رحمت الاهی است. [۸]

ولی برخی از مفسّران، نظریّۀ اول را پذیرفته و آن را با توجّه به تعبیراتى که در بارۀ قرآن در ذیل همین آیه آمده است، کاملاً سازگار می دانند و روایاتی که روح را به معناى روح القدس یا فرشته بلند مقام خدا تفسیر کرده اند، اشاره ای به معنای باطن آیه است. [۹]

منبع:اسلام کوئست

[۱] . شوری، ۵۲٫

[۲] . طبرسى، فضل بن حسن‏، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، با مقدمۀ بلاغی، محمد جواد، ج ۹، ص ۵۸، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۲ ش؛ مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۲۰، ص ۵۰۳، ناشر: دار الکتب الإسلامیه، چاپ تهران، چاپ اول،۱۳۷۴ ش؛ نیشابورى، محمود بن ابو الحسن، إیجازالبیان عن معانی القرآن، تحقیق: قاسمی، حنیف بن حسن، ج ۲، ص ۷۳۵، دار الغرب الاسلامی، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۵ق؛ حسینى شیرازى، سید محمد، تبیین القرآن، ص ۵۰۲، نشر دار العلوم، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۲۳ق؛ مغنیه، محمد جواد، تفسیر الکاشف، ج ۶، ص ۵۳۴، دار الکتب الإسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۴۲۴ق.

[۳] . تفسیر الکاشف، ج ۶، ص ۵۳۴؛ تفسیر نمونه، ج ۲۰، ص ۵۰۳٫

[۴] . تفسیر نمونه، ج‏۲۰، ص ۵۰۳٫

[۵] . ر.ک: طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۸، ص ۷۵ – ۷۶، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ ق.

[۶] . المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۸۰؛ طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۱، ص ۵۱۴، انتشارات اسلام، چاپ دوم، تهران، سال ۱۳۷۸ ش؛ سمرقندى، نصربن محمد بن احمد، بحرالعلوم، ج ۳، ص ۲۵۰، بی جا و بی تا؛ شریف لاهیجى، محمد بن علی، تفسیر شریف لاهیجی، تحقیق: حسینى ارموی، میر جلال الدین، ج ۴، ص ۶۲، دفتر نشر داد، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۳ش؛ گنابادى، سلطان محمد، تفسیر بیان السعاده فى مقامات العباده، ج ۴، ص ۵۲، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۸ ق.

[۷] . کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص ۲۷۳، محقق و مصحح، غفاری، علی اکبر و آخوندی، محمد، دارالکتب الاسلامیه، تهران، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق؛ همچنین امام علی (ع) می فرماید: «خداى تعالى از روزى که رسول خدا (ص) از شیر گرفته شد، بزرگ ‌ترین فرشته خود را قرین او ساخت تا آن جناب را شب و روز به طریق مکارم و به سوى محاسن اخلاق راهنمایی کند»؛ شریف الرضى، محمد بن حسین‏، نهج البلاغه (صبحى صالح)، محقق و مصحح: فیض الاسلام، ص ۳۰۰، نشر هجرت، قم، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.

[۸] . طبرى، ابو جعفر محمد بن جریر، جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج ۲۵، ص ۲۸، دار المعرفه، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.

[۹] . تفسیر نمونه، ج ۲۰، ص ۵۰۳ و ۵۰۴٫