در اصول کافی جلد ۲ از امام صادق (علیه السّلام) روایت است که فرمود: «مِنَ التَّوَاضُعِ أَنْ تُسَلِّمَ عَلى‏ مَنْ لَقِیت‏»[۱] سلام دادن بر کسی که او را ملاقات می‌کنیم از جمله تواضع است. این از نشانه‌های تواضع است. به خاطر همین است که حتماً شنیدید جزء آداب دینی گفتند ایستاده به نشسته سلام دهد، چون شاید یک مقدار بوی غرور از انسان ایستاده به مشام برسد اگر بخواهد منتظر این باشد که او سلام دهد. یا سواره به پیاده سلام دهد یا کوچکتر به بزرگتر سلام دهد. پیغمبر اکرم فرمود: پنج چیز است که تا وقتی زنده هستم ترک نمی‌کنم. «خَمْسٌ لَا أَدَعُهُنَّ حَتَّى الْمَمَات‏»[۲] یکی با بردگان روی زمین نشستن و غذا خوردن. هر پنج چیز از خصوصیّات متواضعانه پیغمبر و نشانه‌های تواضع پیغمبر است. یک نشستن روی زمین و غذا خوردن با پایین‌ترین طبقات اجتماعی آن زمان، بردگان. دوم سوار مرکب برهنه شدن. سوم دوشیدن بز و یا گوسفند با دست خود، نه این‌که کسی دیگر برای من بیاورد. گاهی مواقع برای ما سخت است از بازار یک چیز بگیریم و به خانه ببریم. پیغمبر دارد می‌گوید خود من می‌روم می‌دوشم. چهارم لباس پشمینه پوشیدن. این لباس پشمینه نه به عنوان صوفی بودن نیست، آن موقع کمترین لباس بود. پنجم «التَّسْلِیمُ‏ عَلَى‏ الصِّبْیَانِ‏ لِتَکُونَ‏ سُنَّهً مِنْ‏ بَعْدِی‏» سلام دادن به کودکان تا این‌که بعد از من سیره و سنّتی شود. هر پنج خصوصیّت پیغمبر خصوصیّتی است که از کسی دیگری به این سادگی برمی‌آید؟! من همان آخرین مورد آن را می‌گویم، سلام دادن به بچّه‌ها. بچّه‌ها که هیچ، گاهی مواقع برای ما سخت است به بزرگتر خود سلام ‌دهیم. سلام دادن خود یک تمرین عملی تواضع است که اگر آدم واقعاً روی همین سیره‌ی پیغمبر بایستد، واقعاً روی آن مداومت داشته باشد همین او را به پیغمبر متصّل می‌کند. شما اگر یکی از خصوصیّات پیغمبر را، یکی از رشته‌های پیغمبر اکرم را بگیرید به آن می‌رسید. شما روی همین سلام بایستید.

پی نوشت ها

[۱]– الکافی، ج ‏۲، ص ۶۴۶٫

[۲]– وسائل الشیعه، ج ‏۱۲، ص ۶۲٫