می‌دانید که ابتدای زیارت جامعه‌ی کبیره با سلام است که در این سلام‌ها بیش از ۵۰ وصف که –إن‌شاءالله در جلسه‌ی بعد خواهیم گفت- «السَّلَامُ عَلَیْکُمْ یَا أَهْلَ بَیْتِ النُّبُوَّهِ وَ مَوْضِعَ الرِّسَالَهِ وَ مُخْتَلَفَ الْمَلَائِکَهِ وَ مَهْبِطَ الْوَحْیِ وَ مَعْدِنَ الرَّحْمَهِ» و به همین شکل شروع می‌شود و ادامه پیدا می‌کند.

می‌دانید از زیباترین آداب اجتماعی اسلام همین سلام است که در همه‌ی ملاقات‌ها گفته شده است که این کار را ترک نکنید. چیزی که اگر آدم به آن نگاه کند می‌بیند که چه دین لطیفی است. شاید شنیده باشید قبل از اسلام این سلام هدیه‌ی پیغمبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) و دین اسلام به مردم است. قبل از اسلام آن تحیّت و درودی که در اوّل ملاقات به همدیگر می‌گفتند جملات و عبارات دیگری بود. مثلاً «أَبَیْتَ اللَّعْنَ» مورد نفرین قرار نگیری، یا مثلاً اگر صبح بود «أَنْعِمْ صَبَاحاً» صبحت خوش، یا «أَنْعِمْ مَسَاءً» بعد از ظهرت خوش، در این حدود بود. وقتی اسلام آمد تحیّت و درود را در ملاقات، سلام قرار داد یعنی اسم خدا. می‌دانید که یکی از اسماء خدا سلام است؛ یعنی هر سلامتی و امنیتی که در عوالم وجود موجود است از این اسم سلام خدا نشأت گرفته است. می‌گوییم آثار سلام خدا بر تو باد، سلامتی و امنیت تمام عوالم بر تو باد که بعد از آن هم می‌گوییم «السَّلَامُ عَلَیْکِ وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ» یعنی در واقع «سلَامٌ عَلَیْک وَ رَحْمَهُ اللَّهِ عَلَیْک وَ بَرَکَاتُهُ عَلَیْک» سلام و رحمت و برکات خدا همگی بر تو باد. مرحوم محدّث نوری، استاد آقا شیخ عبّاس قمی در روایتی در مستدرک الوسائل نقل کرده است که «السَّلَامُ تَحِیَّهٌ لِمِلَّتِنَا»[۱] درود دین ما است، درود ما سلام است. «اللَّهُمَّ أَنْتَ السَّلَامُ وَ مِنْکَ السَّلَامُ وَ إِلَیْکَ یَرْجِعُ السَّلَامُ»[۲]. در قرآن در سوره‌ی حشر هم آمده است که «هُوَ اللَّهُ الَّذی لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ السَّلامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ»[۳] خدا سلام است.

«هُوَ اللَّهُ الَّذی لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ عالِمُ الْغَیْبِ وَ الشَّهادَهِ هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحیمُ‏ * هُوَ اللَّهُ الَّذی لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْمَلِکُ»[۴].

پی نوشت ها

[۱]– مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ‏۸، ص ۳۶۰٫

[۲]– الکافی، ج ۳، ص ۴۷۶٫

[۳]– سوره‌ی حشر، آیه ۲۳٫

[۴]– همان، آیات ۲۲ و ۲۳٫