چه کنم در هنگام عزاداری و ذکر مصیبت قلب من بشکند و اشک بریزم؟
اوّلاً خود حالت تباکی و حزن و اندوه داشتن در هنگام ذکر مصیبت، امری ارزشمند است؛ چنان‌که در روایات بدان تصریح شده است.[۱]
ثانیاً، منشأ گریه‌ی ارزشی، معرفت است؛ از این رو اگر احساس می‌کنیم که در هنگام ذکر مصیبت، حالت گریه نداشته و اشکی از چشمان‌مان جاری نمی‌شود، حتّی قلب‌مان نیز متأثّر و اندوهگین نمی‌گردد- البتّه به شرط آن که مطمئن باشیم نداشتن اشک ریشه در عوارض جسمانی ندارد- باید زمینه‌های ایجاد و توسعه‌ی معرفت به اهل بیت (علیهم السّلام) را در خود تقویت کرده و موانع معرفت را از میان برداریم.
زمینه‌های ایجاد و توسعه معرفت به اهل بیت (علیهم السّلام) عبارت است از:
۱ – مطالعه تاریخ زندگانی آنان،
۲ – مطالعه و تفکّر در سخنان ایشان،
۳ – شناخت خدا؛ زیرا آنان تجلّی‌گاه اوصاف الهی‌‌اند و با شناخت خدا و اوصاف او، می‌توان فضایل آنان را دریافت.[۲]
موانع معرفت؛ عمدتاً به عملکرد ما برگشته، موجب قساوت قلب می‌شود[۳] و موجب می‌گردد که حتّی احساسات و عواطف ما در سیطره عقل نباشد. این موانع عبارتند از:
۱ – زیاد سخن گفتن در غیر ذکر خدا،[۴]
۷ – همنشینی با افراد گمراه و ستمگر،[۱۰]
۸ – همنشینی با افراد فرومایه و پست،[۱۱]
برای از بین رفتن قساوت قلب، در روایات اموری ذکر شده که مهم‌ترین آن‌ها عبارت است از:
۳ – تفکّر در آیات الهی، قیامت و حال خویشتن،[۱۵]
۴ – همنشینی با اندیشمندان،[۱۶]
۸ – مهربانی و محبّت به ایتام،[۲۰]
۱۰ – ذکر فضایل و مناقب و مصائب اهل بیت عم،[۲۲]
مهم‌تر از تمامی این امور، آن است که از خداوند متعال عاجزانه بخواهیم: به ما چشم اشک‌بار عنایت کند و در این میان، اهل بیت (علیهم السّلام) را واسطه قرار داده و از خود آنان نیز استمداد جوییم.
چون ز تنهایی تو نومیدی شوی زیر سایه یار خورشیدی شوی
رو بجو یار خدایی را تو زود چون چنان کردی خدا یار تو بود[۲۵]
منبع: پرسشها و پاسخهای دانشجویی ویژه محرم؛ دفتر نشر معارف – تدوین و تألیف: گروه مؤلفان
[۱]. خصائص الحسینیه، ص ۱۴۲ و وسائل الشیعه، ج ۴، ص ۱۱۲۱، ص ۱۱۲۴.
[۲]. نگا: آیین مهرورزی، بخش محبت به اهل بیت عم.
[۳]. «من علامات الشقاء جمود العین» [حضرت رسول ص]، میزان الحکمه، ج ۱، ص ۴۵۵، روایت ۱۸۴۵ و قال علی ع: «ما جفت الدموع الا لقسوه القلوب و ما قست القلوب الالکثره الذنوب». [همان، ص ۴۵۵، روایت ۱۸۴۰۶].
[۴]. بحار الانوار، ج ۷۱، ص ۲۸۱.
[۷]. بحار الانوار، ج ۷۵، ص ۳۷۰.
[۸]. مستدرک الوسائل، ج ۲، ص ۳۴۱.
[۱۰]. بحار الانوار، ج ۱، ص ۲۰۳.
[۱۷]. معجم الفاظ غرر الحکم، ص ۸۶۳.
[۱۸]. بحار الانوار، ج ۱، ص ۲۰۳.
[۲۴]. بحار الانوار، ج ۹۳، ص ۲۸۴.
[۲۵]. مثنوی، دفتر ۲، ابیات ۲۲ و ۲۳.
پاسخ دهید