جعفر

«هنگامی که می‏خواست جعفر به دنیا بیاید، در خانه‏ی امام هادی(ع) بودم. دیدم اهل منزل همه خوشحال هستند؛ امّا امام خوشحال نبود. گفتم: ای سید و آقای من! چرا به آمدن این مولود خوشحال نیستید؟ حضرت فرمود: یهوّن علیک امره فانّه سیضلّ خلقاً کثیراً»[۱].

از برخی روایات استفاده می‏شود که وی در زمان حیات امام هادی(ع) تلاش می‏کرد که خود را امام بعد از پدر معرفی کند. احمد بن سعد کوفی می‏گوید:

«به همراه گروهی از شیعیان نزد امام هادی(ع) رسیدیم و از امامت بعد از ایشان سؤال کردیم و گفتیم که برخی می‏گویند امام بعد از شما، جعفر است و نه حسن.

امام فرمود: [از این سخن‏] بپرهیزید، همانا جعفر دشمن من است؛ اگرچه فرزند من است. همچنین او دشمن برادرش حسن است و حسن او امام بعد از من است…».[۲]

همچنین امام هادی(ع) در روایت دیگری می‏فرماید:

«از فرزندم جعفر دوری کنید، آگاه باشید همانا نسبت او [به من‏]، همچون حام به نوح است».[۳]

همچنین ابوخالد کابلی از امام سجّاد(ع) روایت می‏کند که رسول گرامی اسلام هنگامی که امامان بعد از خود را معرفی می‏فرمود، موقع ذکر امام صادق(ع) این گونه فرمود:

«… جعفر بن محمد که او را صادق می‏ نامند. پس برای پنجمین فرزندش(امام هادی(ع)هم فرزندی است به نام جعفر که ادّعای امامت می‏کند و به خداوند دروغ می‏بندد! پس او نزد خداوند جعفر کذّاب و افترا زننده به خداوند و مدّعی امری است که اهل آن نیست. همچنین او مخالف پدرش و حاسد برادرش است….».[۴]

وی پس از رحلت امام عسکری (ع) به یک سری اقدامات روی آورد که در شأن او نبود، که از جمله آن، امور ذیل است:

۱-درخواست خواندن نماز بر پیکر پاک امام عسکری (ع) که خواست از این طریق خود را امام بعدی معرفی کند.

۲-ادعای امامت و جانشینی و تقاضا از عبیدالله بن یحی بن خاقان که حکومت این مقام را برای وی به رسمیت بشناسد.

۳-ادعای ارث و تصاحب اموال صاحب الامر.

۴- تحریک حکومت برای دستگیری امام مهدی (عج).[۵]

توبه جعفر

در تاریخ یا در سخنان اهل بیت: چیزی در این زمینه وارد نشده است. فقط علی علوی عمری در المجدی فی الانساب می‏نویسد:

«قولی هست که او قبل از پدرش برگشت و توبه کرد، ولی پس از شهادت برادرش امام حسن، چون گمان می ‏کرد فرزندی ندارد، ادّعای امامت بعد از برادرش را کرد و به کذّاب معروف شد».[۶]

احمد بن اسحاق، وکیل امام حسن عسکری(ع) می ‏گوید:

«جعفر کذّاب کتابی نوشته و مدّعی شده بود که در این کتاب، علم حلال و حرام و همه‏ علوم تا ابد نوشته شده است کتاب را خواندم و دربار آن برای امام زمان(ع) نامه‌ای نوشتم. حضرت در جواب نوشتند:

«… از عبارت کتاب معلوم است که چه کسی نوشته است. خداوند حق را بر اهل آن حفظ کند! خداوند ابا دارد از اینکه امامت را بین دو برادر، بعد از امام حسن و امام حسین، جمع کند…».[۷]

در زمان سفیر دوم حضرت (محمد بن عثمان بن سعید عمری) از ناحیه مقدسه توقیعی صادر شد به این مضمون که: جعفر سرانجام توبه نمود. حضرت فرمود: عمویش جعفر و فرزندانش مانند برادران حضرت یوسف، سرانجام کار، توبه کرده‏ است.[۸]

جعفر در سال ۲۷۱ق در سامرا، در حالی که ۴۵ سال داشت، مرد. او را در کنار قبر پدرش در سامرا به خاک سپردند.[۹]علامه محدّث سیّد تاج الدین علی بن احمد حسینی عاملی در کتاب التتمه فی تواریخ الائمه علیهم السلام نقل می کند که حضرت امام هادی(ع) تنها یک کنیز داشتند و لامحاله ۵ یا ۷ فرزند ایشان از آن یک زن بوده است. در این صورت جعفر برادرمادری امام حسن عسکری علیه سلام است.[۱۰]

 منبع: سخن تاریخ

[۱]– صدوق، اکمال الدین، ص ۳۲۱٫

[۲]– حسین بن حمدان، الهدایه الکبری، ص ۳۲۰٫

[۳]– همان، ص ۳۸۱٫

[۴]– صدوق، اکمال الدین، ص ۲۱۹؛ حر عاملی، اثبات الهدی، ج ۱، ص ۲۷۵٫

[۵]– تاریخ عصر غیبت، صص ۲۶۲ تا ۲۶۴٫

[۶]– المجدی،  ص ۱۳۰٫

[۷]– طوسی، الغیبه، ص ۲۸۷٫

[۸]– مجلسی، بحار، ج ۵۰، صص ۲۲۷ و ۲۲۸٫

[۹]– طوسی، الغیبه، ص ۲۸۷٫

[۱۰]-راحه الارواح، سبزواری، ص ۲۶۷؛ التتمه فی تواریخ الأئمه (ع)،عاملی، ص ۱۴۳؛ به نقل از کشف الغمه، ص ۴۹۲٫