اول – ابن ابی الحدید معتزلی نقل می کند: گروه بسیارى از اصحاب پیامبر (ص) همراه على (ع) بودند که از پیامبر (ص) شنیده بودند که معاویه را پس از مسلمان شدن او لعن مى‏کرد و مى‏فرمود: معاویه منافقى کافر و دوزخى است. اخبار در این باره مشهور است( جلوۀ ‏تاریخ ‏در شرح‏ نهج‏البلاغه‏ ابن‏ابى‏الحدید، ج ۷، ص ۲۲۰، ناشر نشر نى، تهران، چاپ دوم)

 

دوم – امام (ع) در پاسخ به تهدید معاویه در نامه خود به او چنین می نویسد: پس از حمد خدا نوشته‏اى همگى با هم (قبل از اسلام) مهربان و متحد بودیم )ولى میان ما و شما بر اساس ایمان و کفر قبلاً جدائى افتاد ما ایمان (به رسول خدا (ص) و بارى تعالى و…) آوردیم و شما کافر شدید. اینک ما در مسیر حق استوار مانده‏ایم و شما منحرف گردیده‏اید. هر کس از شما اسلام آورد از روى ناچارى بود؛ زیرا در آغاز اسلام با رسول خدا (ص) سر جنگ داشتید. ( ترجمۀ نهج‏البلاغه (زمانى)، ص ۸۱۹ و ۸۲۰، نامه ۶۴، ناشر مؤسسه انتشارات نبوى، چاپ دوازدهم، تهران۱۳۷۸)


سوم .زمانی که در کلاس درس عبدالرزاق صنعانی که به گفته ذهبی از علمای موثق است نام معاویه به میان آمد گفت: لا تقذر مجلسنا بذکر ولد ابی سفیان جلسه ما را با بردن نام آل ابی سفیان آلوده نکن.(میزان الاعتدال ج۲ ص۶۱۰)


چهارم. یحیی بن عبدالحمید حمانی که ابن معین و دیگران او را موثق دانسته اند می گفت :کان معاویه علی غیر مله الاسلام دین و آیین معاویه اسلام نبود(میزان الاعتدال ج۴ ص۳۹۲)
پنجم. هنگامی که امام بیهقی شنید بعضی میگویند :معاویه در اثر جنگ با علی(علیه السلام)از ایمان خارج شد،گفت:خیرمطلب چنین نیست،چون معاویه مومن نبوده و داخل در ایمان نشده بود،تا از ان خارج شود،بلکه در زمان پیامبر(صلی الله علیه واله وسلم) از کفر به نفاق امد(یعنی جز منافقین شد)و پس از رحلت پیامبر به کفر اصلی برگشت(الکامل (الطبری)جلد ۲ صفحه ۲۰۴ باب ۲۷ فصل ۲ الکنی / الالقاب جلد ۲ ص ۱۴۴)


ششم. عبید الله بن موسی که شدیدا مورد وثوق و اعتماد احمد بن حنبل بود اجازه نمی داد کسی که هم نام معاویه باشد در مجلس درس او حاضر شود و اگر کسی به این نام شرکت می کرد تا جلسه را ترک نمی کرد استاد درس را آغاز نمی کرد.(سیر اعلام النبلاء جلد ۹ صفحه ۵۵۹)


هفتم. نسائی که از دانشمندان بزرگ اهل سنت و صاحب کتاب سنن نسائی است معاویه را به شدت مبغوض می داشت و هیچ فضیلتی برای او قائل نبود به طوری که وقتی درشام از او پرسیدند از فضائل معاویه برای ما بگو او پاسخ داد: لا اعرف له الا لا اشبع الله بطنه من برای معاویه فضیلتی نمیشناسم مگر این حدیث پیامبر(ص) که خطاب به او فرمود: خداوند شکمش را سیر نکند .
هشتم. علی بن جعد میگفت: همانا دنیا را ترک گفت معاویه در حالی که دینش غیر از اسلام بود)سمعت علی بن الجعد یقول: مات والله معاویه علی غیر الاسلام(المسائل بروایه اسحاق بن ابراهیم ص۴۰۸- ح ش۱۸۶۶- دارالموده) علی بن الجعد کسی است که در اکثر کتب اهل سنت چندین روایات از او بیان شده است.

 

منبع:پرسمان