بر اساس منابع معتبر روایی و تاریخ، امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) خصوصیّات و خصالی برجسته و والایی دارد که در بعضی از آن‌ها منحصر به فرد بی‌همتا است و یا جامع همه‌ی ویژگی‌ها و خصایص است که دیگر اولیا و انبیا دارنده‌ی بعضی از آن‌ها بودند.

یک. دانشمندترین و حکیم‌ترین مردم

رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرموده است:«إِنَّ اللَّهَ اخْتَارَ مِنَ الْأَیَّامِ الْجُمُعَهَ وَ مِنَ اللَّیَالِی الْقَدْرِ وَ مِنَ الشُّهُورِ رَمَضَان‏ اخْتَارَنی نبیّاً وَ اخْتَارَ عَلِیّاًَ لی وصیّاً و ولیّاً وَ اخْتَارَ مِنْ عَلِیٍّ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ (علیه السّلام) حُجَّهَ الله علی الْعَالَمِینَ تَاسِعُهُمْ قَائِمُهُمْ أَعْلَمُهُمْ أَحْکَمُهُمْ»[۱]؛ «خداوند متعال از روزها، روز جمعه و از شب‌ها، شب قدر و از ماه‌ها، ماه رمضان را برگزید. مرا نیز پیامبر برگزید و علی را برای من جانشین و ولیّ انتخاب کرد. از علی نیز حسن و حسین را حجّت برای جهانیان برگزید که نهمین فرزند حسین (قائم)، دانشمندترین و حکیم‌ترین آنان است».

دو. مورد عنایت مخصوص الهی

امام باقر (علیه السّلام) فرمود: «الْقَائِمُ مِنَّا مَنْصُورٌ بِالرُّعْبِ مُؤَیَّدٌ بِالنَّصْرِ تُطْوَى لَهُ الْأَرْض‏…»[۲]؛ «قائم ما با «رعب» یاری شده و به نصرت الهی تأیید می‌شود. زمین برای او رام می‌گردد و…».

امام باقر (علیه السّلام) نیز فرموده است: «هر گاه قائم آل محمّد (صلّی الله علیه و آله و سلّم) ظهور کند، خداوند او را با فرشتگان نشان دارد (بالملائکه المسوّمین) و مقرّب یاری می‌کند، جبرئیل، پیشاپیش او و میکائیل از طرف راست و اسرافیل از طرف چپ او حرکت می‌کند. بهت و رعب و وحشت به فاصله‌ی یک ماه راه –از جلو، عقب، چپ و راست او- حرکت می‌کند (یعنی شعاع هیبت آن حضرت، تا مساحت یک ماه را زیر پوشش می‌گیرد) و فرشتگاه مقرّب خدا، خدمت‌گزاران او هستند. همراه او شمشیری برکشیده و برهنه است. خداوند متعال، روم، دیلم، هند، کابل و خزَر را برای او فتح می‌کند»[۳].

سه. عصاره و شبیه پیامبران

امام زین العابدین (علیه السّلام) فرموده است: «فِی الْقَائِمِ مِنَّا سُنَنٌ مِنَ الْأَنْبِیَاءِ: سُنَّهٌ مِنْ أَبِینَا آدَمَ (علیه السّلام) وَ سُنَّهٌ مِنْ نُوحٍ وَ سُنَّهٌ مِنْ إِبْرَاهِیمَ وَ سُنَّهٌ مِنْ مُوسَى وَ سُنَّهٌ مِنْ عِیسَى وَ سُنَّهٌ مِنْ أَیُّوبَ وَ سُنَّهٌ مِنْ مُحَمَّدٍ (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فَأَمَّا مِنْ آدَمَ، وَ نُوحٍ فَطُولُ الْعُمُرِ وَ أَمَّا مِنْ إِبْرَاهِیمَ، فَخَفَاءُ الْوِلَادَهِ وَ اعْتِزَالُ النَّاسِ وَ أَمَّا مِنْ مُوسَى فَالْخَوْفُ وَ الْغَیْبَهُ وَ أَمَّا مِنْ عِیسَى فَاخْتِلَافُ النَّاسِ فِیهِ وَ أَمَّا مِنْ أَیُّوبَ فَالْفَرَجُ بَعْدَ الْبَلْوَى وَ أَمَّا مِنْ مُحَمَّدٍ فَالْخُرُوجُ بِالسَّیْفِ»[۴]؛ «در قائم ما سنّت‌هایی از پیامبران وجود دارد: سنّتی از پدرمان (علیه السّلام)، سنّتی از نوح، سنّتی از ابراهیم، سنّتی از موسی، سنّتی از عیسی، سنّتی از ایّوب و سنّتی از حضرت محمّد ص. امّا از آدم و نوح، «طول عمر» و امّا از ابراهیم، «پنهانی ولادت و کناره‌گیری از مردم» و امّا از موسی «خوف و غیبت» و امّا از عیسی «اختلاف مردم درباره‌ی او» و امّا از ایّوب «فرج پس از گرفتاری» و امّا از محمّد (صلّی الله علیه و آله و سلّم) «خروج با شمشیر» و…».

چهار. دارای عمری طولانی

امام سجّاد (علیه السّلام) درباره‌ی آن حضرت فرموده است: «فِی الْقَائِمِ سُنَّهٌ مِنْ نُوحٍ وَ هُوَ طُولُ الْعُمُرِ»[۵]؛ «در قائم سنّتی از نوح است و آن طول عمر (او) است».

پنج. مورد احترام و محبوب امامان و اولیا

مهدی موعود، از برگزیده ممتاز الهی و محبوب دل صالحان، اوصیا و انبیا –به خصوص امامان پیش از خود- و مورد احترام و توجّه خاص آنان بوده است.

حضرت صادق (علیه السّلام) می‌فرماید: «لَوْ أَدْرَکْتُهُ لَخَدَمْتُهُ أَیَّامَ حَیَاتِی‏»[۶]؛ «اگر دوران او را درک می‌کردم، همه‌ی زندگی‌ام را در خدمت به او می‌گذراندم».

پیشوای هشتم وقتی نام عزیز او (قائم) را شنید، برخاست و بر روی پای مبارکش ایستاد و سر نازنین خود را به سوی زمین خم کرد. پس کف دست راست خود را بر سر نهاد و فرمود: «اللَّهُمَّ عَجِّلْ فَرَجَهُ وَ سَهِّلْ مَخْرَجَهُ»[۷]؛ «خداوندا بر فرجش شتاب کن و راه ظهور و قیامش را آسان گردان».

محدّث جزایری نیز نقل کرده است که روزی در مجلس حضرت صادق (علیه السّلام) اسم مبارک آن جناب برده شد، پس حضرت برای تعظیم و احترام او برخاست[۸].

شش. مقتدای عیسی (علیه السّلام)

یکی از ویژگی‌های برجسته امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) تبعیت و همراهی برخی از اولیا و برگزیدگان الهی –از جمله حضرت عیسی و خضر ع– با او است. بعد از قیام جهانی آن حضرت، عیسی (علیه السّلام) نیز ظهور می‌کند و در پشت سر امام قرار می‌گیرد. به رهبری‌اش گردن می‌نهد و حتّی همراه با او نماز می‌خواند… .

رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرموده است: «یجتمع المهدی و عیسی بن مریم، فیجیء وقت الصلاه فیقول المهدی بعیسی تقدّم؛ فیقول عیسی: انّک اولی بالصلاه؛ فیصلّی عیسی وراءه مأموماً»[۹] «امام، با حضرت عیسی (علیه السّلام) دور هم می‌آیند؛ پس هنگام نماز فرار می‌رسد. حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) به عیسی (علیه السّلام) می‌گوید: نه، شما برای امامت نماز، شایسته‌ترید. آن‌گاه عیسی (علیه السّلام) به آن حضرت اقتدا کرده، نماز را پشت سر او می‌خواند».

در روایت دیگری نیز از پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) آمده است «بهشت مشتاق چهرا نفر از خاندان من است که خدا آنان را دوست دارد و مرا به دوستی آنان فرمان داده است؛ علی، حسن، حسین و مهدی؛ که حضرت عیسی پشت سر او نماز می‌خواند»[۱۰].

هفت. زیباترین موجود بهشت

بر اساس روایات معتبر، حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) هم در دنیا و هم در بهشت از جمال و کمال بی‌نظیری برخوردار است. پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) درباره‌ی آن حضرت می‌فرماید: «المهدیّ طاووس أهل الجنّه»[۱۱]؛ «مهدی طاووس اهل بهشت است».

این تعابیر جالب درباره‌ی هیچ پیامبر یا امامی وارد نشده است و اختصاص به حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) دارد. این رمز، نهایت زیبایی و جمال آسمانی و فوق العاده‌ی او دارد؛ به طوری که در میان بهشتیان، ممتاز و شاخص است و خلاصه این‌که زیباترین موجود بهشتی و دیدنی‌ترین تمام اهل بهشت است»[۱۲].

هشت. میراث‌دار پیامبران

بر اساس روایات، تمام معجزات و ودایع انبیاء و اوصیا، همراه حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) است؛ یعنی، او وارث پیامبران و اوصیا است و خداوند معجزات انبیا را در اختیار ایشان نهاده است. وجود میراث پیامبران در نزد حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) بیانگر این است که آن حضرت، جامع صفات و خصوصیات آنان بوده و دارنده‌ی وسایل و لوازم منحصر به فرد ایشان است؛ برای نمونه:

الف. تابوت آدم (علیه السّلام): حضرت مهدی آن را از دریاچه‌ی طبریه بیرون می‌آرود؛ به طوری که نه پوسیده و نه متغیّر گشته است[۱۳].

ب.‌ عصای موسی (علیه السّلام) : آن را از دریاچه طبریه – و در روایتی از غار انتاکیه- بیرون می‌آورد و با آن چنان می‌کند که موسی با فرعون کرد.

ج.حجر موسی (علیه السّلام): سنگی است که آن را از مکّه به همراه خواهد داشت و تا کوفه، به هر جا که بزند، چشمه‌‌ای از آب ظاهر شود. اصحاب او بنوشند؛ هر کس تشنه باشد، سیراب و هر که گرسنه باشد، سیر گردد[۱۴].

د. تورات و انجیل و سایر کتاب‌های آسمانی: …مهدی مردم را به تورات، انجیل و کتاب‌های آسمانی دعوت خواهد کرد. آن‌ها را از غاری در انتاکیه بیرون آورده، بین اهل تورات به تورات و اهل انجیل به انجیل و اهل زبور به زبور حکم خواهد کرد[۱۵].

هـ پیراهن یوسف (علیه السّلام): جبرئیل این پیراهن را هنگامی که حضرت ابراهیم را در آتش افکندند، بر تن او کرد. پس آن را بازوبند ساخت و به بازوی اسحاق بست و اسحاق به یعقوب و یعقوب به یوسف… سپس در دست حضرت مهدی خواهد بود[۱۶].

و. انگشتر سلیمان: حضرت مهدی، این انگشتر را همراه خود دارد. وقتی آن را در دست می‌کند، جن و طیور بر دور او جمع می‌شوند[۱۷].

ز. پیراهن رسول گرامی اسلام (صلّی الله علیه و آله و سلّم): یعقوب بن شعیب از امام صادق (علیه السّلام) روایت کرده است: «آیا پیراهن قائم را –که هنگام قیام می‌پوشد- نشانت ندهم؟ عرض کردم: چرا؛ پس آن حضرت جعبه‌ای را خواست و آن را گشود و آن پیراهن کرباسی را بیرون آورد. آن را باز کرد که ناگهان دیدم در آستین چپ آن، آثار خود مشاهده می‌شود. سپس فرمود: «این پیراهن پیامبر اکرم است؛ در روزی که دندان‌های پیشین آن حضرت، ضربه دید». آن پیراهن خونی را بوسیدم و بر صورت خویش نهادم. سپس امام صادق (علیه السّلام) آن را در هم پیچید و برداشت»[۱۸].

علاوه بر این، آثار دیگری از پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) و حضرت علی (علیه السّلام) را به همراه دارد؛ چون بیرقی که جبرئیل در روز بدر آورد، عمامه‌ی سحاب، زره پیغمبر، انگشتر و عصای آن حضرت، اسب، مصحف و ذوالفقار حضرت علی (علیه السّلام)، عهدنامه‌ای از پیغمبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) و… .

امام صادق (علیه السّلام) در تأیید میراث بری امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) از پیامبر اسلام می‌فرماید: «تراث رسول خدا، به امام قائم می‌رسد»؛ یکی از یاران پرسید: تراث چیست؟ فرمود: «شمشیر، زره، عمّامه، لباس بُرد، شلّاق، اسب، زین و آلات جنگی رسول خدا»[۱۹].

منبع: پرسشها و پاسخهای دانشجویی مهدویت پیش از ظهور؛ دفتر نشر معارف – تدوین و تألیف: رحیم کارگر

[۱]. بحار الانوار، ج ۴۶، ص ۳۷۲، ج ۱۴؛ کمال الدین، ص ۲۸۱، ج ۳۲٫

[۲]. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۹۱؛ منتخب الاثر، ص ۳۶۰٫

[۳]. الغیبه النعمانی، ص ۲۳۴، ج ۲۲؛ بشاره الاسلام، ص ۱۱۸٫

[۴]. کمال الدین، ج ۱، ص ۲۲۱، باب ۳۱، ح ۳٫

[۵]. کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص ۳۲۲، ح ۴٫

[۶]. الغیبه النعمانی، ص ۲۴۵، ج ۲۶٫

[۷]. منتهی الآمال، ج ۲، ص ۳۳۳؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۰٫

[۸]. نجم الثاقب، ص ۴۴۴٫

[۹]. تذکره الخواص، ج ۲، ص ۳۲۵؛ منتخب الاثر، ص ۳۱۷٫

[۱۰]. اثبات الهداه، ج ۷، ص ۱۰۳٫

[۱۱]. کشف الغمه، ج ۲، ص ۴۸۱٫

[۱۲]. شمس ولایت، ص ۸۱٫

[۱۳]. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۵۱، ح ۹۱۰۴٫

[۱۴]. همان، ج ۵۲، ص ۲۲۴، ح ۳۷؛ اصول کافی، ج ۱، ص ۲۵۸، ح ۶۱۴٫

[۱۵]. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۵۱، ح ۱۰۳؛ علل الشرایع، ص ۱۶۱، ج ۳٫

[۱۶]. بحار الانوار، ج ۱۷، ص ۱۴۷، ج ۳۰؛ اصول کافی، ج ۱، ص ۲۵۸، ح ۵۱۶٫

[۱۷]. مهدی منتظر، ص ۴۶؛ به نقل از: سؤال از امام مهدی در روایات، ص ۴۵ و ۴۶٫

[۱۸]. الغیبه النعمانی، ص ۳۵۰، ج ۴۲٫

[۱۹]. بحار الانوار، ج ۵۴، ص ۲۴۲٫