آیا جمله «کما ملئت ظلما و جورا» که درباره ظهور حضرت مهدی (ع) است، با صالح بودن مردم منافات دارد؟

پاسخ اجمالی

در روایات متعددی در مورد امام زمان(عج) آمده است که آن‌حضرت زمین پر از عدل و داد می‌کند، همان‌گونه که از ظلم و ستم پر شده است: «الَّذِی یَمْلَأُهَا عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ‏ ظُلْماً وَ جَوْرا».[۱] در مورد این روایت تذکر چند نکته لازم است.

۱ – پر شدن زمین از ظلم و ستم به معنای ظالم بودن همه مردم نیست؛ بلکه به معنای حاکمیت روابط ظالمانه، غلبه عوامل فساد و کثرت وجود اسباب گمراهی در جوامع است. چنان‌که در همان روایاتی که این معنا در آنها آمده بیان می‌کند که در حال غیبت امام(عج) هر چند عده‌ای در گمراهی و ضلالت قرار دارند، ولی عده‌ای دیگر در مسیر هدایت هستند.[۲]

۲ – در آیه یا روایتی نیامده است که همه مردم در هنگام ظهور امام زمان(عج) صالح هستند، تا گفته شود بین فساد کامل قبل از ظهور و صلاح کامل بعد از ظهور دو مضمون تعارض و ناسازگاری وجود دارد.

۳ – هر چند در آیه و روایتی نیامده است که مردم در هنگام ظهور امام زمان(عج) صالح هستند؛ اما آنچه به لحاظ نظری می‌توان گفت؛ این است که مردم زمان ظهور باید قابلیت پذیرش حکومت امام را داشته باشند(شاید صالح بودن در متن پرسش به همین مطلب باشد). به نظر می‌رسد شایستگی برای پذیرش حکومت امام(عج)، نه تنها با غلبه ظلم و جور منافات ندارد؛ بلکه غلبه ظلم و جور می‌تواند تحقق بخش این شایستگی در عموم مردم باشد؛ زیرا مردمی که همه نوع حکومت‌ها را تجربه کردند و از همه آنها ناامید شدند؛ از اعماق روح و به لحاظ فطرت خود، توجه به قدرت ما فوق مادی و جنبه‌های معنوی پیدا می‌کنند. این خواهش هر چند در همه عصرها در فطرت انسان‌ها وجود دارد، ولی سختی‌های هنگام ظهور امام(عج) زمینه بروز و ظهور این جنبه فطری را بیشتر فراهم می‌کند.

منبع:اسلام کوئست

[۱]. کلینى، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۳۴۱، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.

[۲]. «الْمَهْدِیُّ الَّذِی یَمْلَأُهَا قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ‏ ظُلْماً وَ جَوْراً تَکُونُ لَهُ حَیْرَهٌ (فی المسکن، أو المراد تکون لاهل زمانه حیره) وَ غَیْبَهٌ یَضِلُّ فِیهَا أَقْوَامٌ وَ یَهْتَدِی فِیهَا آخَرُون»‏. ابن أبی زینب، محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص ۶۱، تهران، نشر صدوق، چاپ اول، ۱۳۹۷ق.