قرآن کریم در آیه ۱۰۶ سوره یوسف مى ‌فرماید: «بیشتر مؤمنان مشرک‌اند» منظور از شرک در این آیه که اکثر مؤمنان گرفتار آن هستند، چیست؟

پاسخ اجمالی

۱ – همان‌گونه که می‌دانید، شرک دارای مراتبی است، ممکن است آنهایی که ایمان آورده‌اند چنین تصور کنند که مؤمنان خالصى هستند، ولى معمولاً رگه‌ ‌هایى از شرک در افکار، گفتار و یا کردارشان وجود دارد. برای اطلاع بیشتر درباره اقسام و مراتب شرک و کفر پاسخ‌های: ۶۱۲ و ۲۷۱۴۷ را مطالعه کنید.
۲ – این آیه ناظر به مراتب پایین شرک است؛ یعنی بیشتر مردم با این‌که به خدا، معاد و پیامبران الهی ایمان آورده‌اند، اما در عین حال در مرتبه عمل مشرک‌اند.
امام باقر(ع) در تفسیر این آیه شریفه فرمودند: منظور این آیه شرک در اطاعت است، نه شرک در عبادت. گناهانى که مردم مرتکب مى‌ شوند، شرک اطاعت است؛ چرا که در آن اطاعت شیطان مى ‌کنند و به جهت این کار براى خدا شریکى در اطاعت قائل مى ‌شوند.[۱]
از امام صادق(ع) نیز در تفسیر این آیه سؤال شد که منظور قرآن از این‌که می‌فرماید اکثر مؤمنان مشرک‌اند، چیست؟ امام در پاسخ فرمودند؛ مردم بدون توجه، از شیطان اطاعت می‌کنند و اطاعت از شیطان شرک است.[۲]
۳ – البته با توجه به این‌که شرک دارای مراتب بسیار خفی یا اخفی است؛ مراتبی از شرک وجود دارد که هیچ منافات با توحید ندارد: «قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع)  إِنَّ الشِّرْکَ  أَخْفَى  مِنْ  دَبِیبِ  النَّمْل»؛ [۳] امام صادق(ع) فرمود: شرک در اعمال انسان مخفى‌ تر از حرکت مورچه است.

منبع:اسلام کوئست

پی نوشت:

[۱]. «عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع  فِی قَوْلِ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى «وَ ما یُؤْمِنُ أَکْثَرُهُمْ بِاللَّهِ إِلَّا وَ هُمْ مُشْرِکُونَ » قَالَ شِرْکُ  طَاعَهٍ وَ لَیْسَ  شِرْکَ  عِبَادَهٍ- وَ الْمَعَاصِی الَّتِی یَرْتَکِبُونَ شِرْکُ طَاعَهٍ- أَطَاعُوا فِیهَا الشَّیْطَانَ فَأَشْرَکُوا بِاللَّهِ فِی الطَّاعَهِ لِغَیْرِهِ- وَ لَیْسَ بِإِشْرَاکِ عِبَادَهٍ أَنْ یَعْبُدُوا غَیْرَ اللَّه ». قمى، على بن ابراهیم، تفسیر قمی، ج ۱، ص ۳۵۸، دار الکتاب، قم، ۱۳۶۷ش.

[۲]. «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ ما یُؤْمِنُ أَکْثَرُهُمْ بِاللَّهِ إِلَّا وَ هُمْ مُشْرِکُونَ قَالَ یُطِیعُ الشَّیْطَانَ مِنْ حَیْثُ لَا یَعْلَمُ فَیُشْرِکُ». کلینی، کافی ج ۲، ص ۳۹۷، دار الکتب الاسلامیه، تهران، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.

[۳]. شیح حر عاملی، وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۹۹، مؤسسه آل البیت علیهم السلام ، قم، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.