سوال ۱ – مدلول اخبار طینت چیست ؟

از اخبار طینت بر می آید که خداوند متعال انسان را از هر جا خلق نمود ، به همانجا برمی گرداند : کسانی را که از بهشت خلق نموده به بهشت ، و افرادی را که از جحیم (جهنم ) آفریده به جحیم . و اینکه تفاوت انسانها به روح است ، نه به بدن .

سوال ۲ – آیا در این صورت جبر لازم نمی آید ؟

نظام عالم با قضای حتم سیر می کند؛ یعنی با اینکه امر و فعل ضروری است و باید صورت بگیرید در عین حال انسان در آن مختار است و اختیار برای او باقی است ، می تواند بجا آورد و می تواند ترک کند با اختیار و بدون جبر . و نسبت فعل به فاعل و اراده او ، نسبت امکان و وجود آلت فعل و غیره ) نسبت امکان است ، ولی نسبت فعل به تمام اجزاء ، یعنی علت تامه فعل ، نسبت ضرورت و حتم است و از آن به (قضاء) تعبیر می شود ، و اراده خدا نیز از مقام فعل انتزاع می شود ، بنابراین ، اراده صفت فعل است که نه صفت ذات .

منبع: ۶۶۵ پرسش و پاسخ در محضر علامه طباطبایی قدس سره؛ نشر نهاوندی؛ مؤلف: محمدحسین رخ‌شاد