در مسئله‌‌ی حج دارد خدا دارد این نکته را می‌گوید که ترمز تمام بدی‌ها یا حرز، دژ و حصار تمام اعمال عبادی و مناسک تقوا است، اگر در حرز تقوا، در دژ تقوا قرار دارید «إِنَّما یَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقینَ»[۱] خدا فقط از اهل تقوا قبول می‌کند. اگر تمام ظواهر اعمال شما درست بود، امّا وقتی عصبانی می‌شوید نمی‌توانید خود را نگه دارید. یک ظلمی می‌کنید، یک آبرویی می‌برید، یک جنایتی می‌کنید. اعمال خوب خود را خوب انجام داده بودید، ولی متصّل به تقوا نبودید. این عبادت‌های تو نتوانست جلوی یک عصبانیّت تو را بگیرد. این حجّ تو، این نماز تو، این کربلا رفتن تو، این مشهد رفتن تو نتوانست جلوی یک شهوت تو را بگیرد. جلوی یک مال حرام را نتوانست بگیرد، چون تقوا نیست. تقوا یک چیزی است که مبنای قبولی عبادت‌ها است و مبنای اتّصال بشر به خدا است.


[۱]– سوره‌ی مائده،آیه ۲۷٫