آیا می  توان شخصی را مستقیم و یا غیر مستقیم مخاطب و مصداق آیات قرآن قرار داد؟ بویژه در مواردی که خطاب آیات فاسقان، کافران و… باشد؟

پاسخ اجمالی

آنچه در سؤال بدان اشاره شد، مربوط به «جرى و تطبیق» است. جرى و تطبیق در اصطلاح علوم قرآنى؛ به معنای تطبیق مفاهیم به دست آمده از آیات قرآن، بر مصادیقی است که غیر از مصداق شأن نزول – اما مشابه آن – است. مثلاً اگر آیه  اى در مورد قوم بنى اسرائیل نازل شده و بیان حال آنها است، این دلیل نمی  شود که آیه مخصوص آنها باشد و بر هیچ فرد و گروه دیگری قابل تطبیق نباشد، بلکه بر اساس روایات اهل  بیت(ع) آیات قرآن مانند آفتاب و ماه در حال حرکت بوده و مخصوص به زمان و موقعیت خاصی نیستند.[۱]
از این  رو؛ تطبیق شخص یا اشخاصی بر مفهومی از آیه یا آیاتی از قرآن، نیازمند تخصص علمی در زمینه تفسیر و علوم قرآنی می  باشد؛ زیرا ممکن است در مواردی و بدون چنین دانش و تخصصی، این جری و تطبیق موجبات اتهام و تخریب کسانی را در جامعه اسلامی فراهم نماید، و یا آن  که افراد دیگری را مصداق آیاتی ستایشگر دانسته و آنان را در جایگاه رفیعی بنشاند که شایسته آن نیستند.

 منبع:اسلام کوئست

پی نوشت:

[۱]. ر. ک: «معنا و خاستگاه قاعده جری و تطبیق در تفسیر قرآن»، سؤال ۵۵۰۰۱.