«أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ»

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‏ * رَبِّ اشْرَحْ لی‏ صَدْری * وَ یَسِّرْ لی‏ أَمْریَ * وَ احْللْ عُقْدَهً مِنْ لِسانی‏ * یَفْقَهُوا قَوْلی‏»[۱].

«الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ العَالَمینَ وَ الصّلَاهُ عَلَی خَاتَمِ الْمُرْسَلِینَ طَبِیبِنا حَبیِبنَا شَفِیعِ ذُنوبِنَا أَبِی الْقَاسِمِ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الْمَعْصُومِینَ سِیَّمَا الْحُجَّهُ بَقِیَّهِ اللهِ فِی الْعَالَمِینَ عَجَّلَ اللهُ فَرَجَهُ وَ رَزَقَنَا اللهُ صُحبَتَهُ وَ اللَّعْنُ عَلَی أَعْدَائِهِمْ أَجْمَعِینَ‏».

مقدّمه

وجود مبارک حضرت امام زین العابدین سیّدالسّاجدین علیه الصلاه و السلام در دعای چهل و چهارم صحیفه‌ی نوریّه‌ی سجّادیه در وصفِ ماه مبارک رمضان فرمودند: «شَهْرَهُ شَهْرَ رَمَضَانَ، شَهْرَ الصِّیَامِ، وَ شَهْرَ الْإِسْلَامِ، وَ شَهْرَ الطَّهُورِ، وَ شَهْرَ التَّمْحِیصِ، وَ شَهْرَ الْقِیَامِ»، ماه مبارک رمضان ماهِ روزه است، ماهِ اسلام است، و ماهِ طهور است، و ماهِ تمحیص.

در مورد «صیام» و «اسلام» مطالبی به سمع مبارک شما عزیزان و پاکدلان رسید.

«رمضان» ماهِ پالایش است

«شَهْرَ التَّمْحِیصِ» ماهِ خودسازی، تصفیه و پالایش است. «تمحیص» به معنای خالص کردن است، جدا کردنِ ناخالصی‌هاست، پالایشِ درون است، تصفیه‌ی دل است.

گناهانی که در طول سال از بنده سر می‌زند، بر حسبِ روایات هر گناه یک لکّه‌ی سیاهی بر صفحه‌ی دل می‌گذارد که اگر بنده توبه کرد آن لکّه پاک می‌شود و اگر توبه نکرد مانندِ ویروس و میکروب است و تکثیر می‌شود و صفحه‌ی دل را می‌گیرد و روزنه‌ی رحمت را می‌بندد و مسدود می‌کند.

ماه مبارک رمضان ماهی است که فرصتی الهی برای انسان پیش آمده است تا لایه‌های وجودیِ خود را که در طولِ سال با گناهانِ ریز و درشت انباشت شده است و وجودِ آدمی را مانندِ آبِ گِل‌آلود تیره کرده است، حال باید تمحیص کرد؛ انسان با مراقبه، با محاسبه، با توبه، با انابه، با روزه، با افطار دادن، با کنترلِ جوارح آرام آرام وجودِ ناخالصِ خود را از ناخالصی‌ها پاک می‌کند و دل را جلا می‌دهد و آینه‌ی جان را شفاف می‌کند.

این است که ماه مبارک رمضان یک ماهِ ویژه‌ای برای یک انقلابِ درونی و دگرگونی و تحصیلِ حالِ حضور در پیشگاهِ پروردگارِ رحیم و کریم و عفو و بخشنده است.

«توجّه به خود» در ماه مبارک رمضان

روایت از وجود مبارک مولی الموحدین امیرالمؤمنین سلام الله علیه است که فرمودند: «أَیُّهَا اَلصَّائِمُ تَدَبَّرْ أَمْرَکَ»[۲] ای روزه‌دار در کارِ خودت پیگیری کن، به دنبالِ مشکلاتِ داخلیِ خودت باش، «فَإِنَّکَ فِی شَهْرِکَ هَذَا ضَیْفُ رَبِّکَ» تو در این ماهِ خودت…

تعبیرِ خیلی عجیبی است، همانطور که خدای متعال نسبت به «کعبه» در یک آیه فرموده است: «طَهِّرْ بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَالْقَائِمِینَ»[۳]، ابراهیم، اسماعیل، خانه‌ی من را برای میهمانانِ من پاکیزه کنید، ولی در یک آیه فرمود: «إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ»[۴]، این خانه خانه‌ی مردم است.

وقتی انسان با خدای متعال «ندار» می‌شود هم در خانه‌ی خداست و هم خدای متعال می‌فرماید: اینجا خانه‌ی خودت هست.

ماه مبارک رمضان «شهر الله» است، ماهِ خداست، ماهِ نیایش است، ماهِ عبادت است، ماهِ دعاست، ماهِ روزه است، ماهِ احسان است، ماهِ نزولِ قرآن است، ماهِ انس با کتاب الله است.

ولی وجود مبارک حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام در این حدیث می‌فرمایند: «فَإِنَّکَ فِی شَهْرِکَ هَذَا» ماهِ خودت هست.

در یکی از دعاهایی که حاجی در طوافِ خانه‌ی خدا می‌خواند می‌گوید: «البَیتُ بَیتُک وَالعَبدُ عَبدُک»، خدایا! خانه خانه‌ی توست و بنده هم بنده‌ی توست.

حالا هم ماه ماهِ خداست و بنده هم بنده‌ی خداست، داراییِ ما برای خدای متعال است، اگر ما خودمان را به خدای متعال دادیم خدای متعال هم مالِ خود را به ما می‌دهد، این «شهر الله» است، ولی فرمودند: «شَهرُک»، این ماهِ خودت هست، اگر بتوانی خودت را پیدا کنی آن وقت می‌فهمی که ماه مبارک رمضان برای تو چه سرمایه‌ای است.

«فَإِنَّکَ فِی شَهْرِکَ هَذَا» تو حتماً در این ماهِ خودت «ضَیْفُ رَبِّکَ» میهمانِ خدای خودت هستی. چه تعبیرِ دل‌انگیزی! «اُنْظُرْ کَیْفَ تَکُونُ فِی لَیْلِکَ وَ نَهَارِکَ» کمی دقّت کن، تماشا کن، خودت را زیر نظر بگیر و ببین تو در میهمانیِ خدا و در این ماهِ خودت چطور رفتار می‌کنی؟ در چه حال و وضعی هستی؟ آیا حالِ تو حالِ میهمانی است؟ آیا میزبان داری؟ آیا پذیرایی‌کننده داری؟ آیا صاحبِ خودت را می‌شناسی؟ آیا میزبانِ خودت را می‌شناسی؟ یا اینکه خدای نخواسته توجّه نمی‌کنی و برای تو مانندِ ماه‌های دیگر است؟!

«اُنْظُرْ کَیْفَ تَکُونُ فِی لَیْلِکَ وَ نَهَارِکَ» در این میهمانیِ خداوند عزیز شب و روزِ تو چطور است؟ آیا شب‌ها و روزهای خودت را به رضای خدای متعال اختصاص می‌دهی؟ آنطور رفتار می‌کنی؟ آنطور عبادت می‌کنی؟ آنطور با گناهان مقابله می‌کنی؟ به نحوی با شیطان درافتادی، آنقدر رعایتِ رضای خدای متعال را می‌کنی که خدای متعال از تو راضی باشد و بگوید چه میهمانِ خوبی دارم، سپس خدای متعال پذیرایی‌های خود را بالا ببرد، احترامِ تو را بالا ببرد؛ یا خدای نخواسته میهمانِ بی‌ادب و بی‌رعایتی هستی؟ آیا در همین ماه هم زبانِ تو آزاد است؟ چشمِ تو رها است؟ خورد و خوراکِ تو حساب و کتاب ندارد؟ رفت و آمدِ خودت را تحت کنترل قرار نداده‌ای؟ در اینصورت از میزبان چه توقّعی داری که به تو توجّه کند؟

«وَ کَیْفَ تَحْفَظُ جَوَارِحَکَ عَنْ مَعَاصِی رَبِّکَ»، دقّت کن و جوارحِ خودت را ببین، چشمِ خودت را ببین، زبانِ خودت را ببین، گوشِ خودت را ببین، شکمِ خودت را ببین، دست و پای خودت را ببین، چهره‌ی خودت را ببین، پوستِ خودت را ببین، ببین آیا توانسته‌ای آن‌ها را از معاصی حفظ کنی؟

«وَ کَیْفَ تَحْفَظُ جَوَارِحَکَ»، کیفیتِ حفاظتِ تو از اعضاء و جوارحِ بدنِ خودت که امانت‌های خدای متعال است و خدای متعال آن‌ها را در اختیارِ تو قرار داده است چگونه بوده است؟ آیا در ماه مبارک رمضان توانستی مراقبِ آن‌ها باشی که چشمِ تو نجس نشود و زبانِ تو آلوده نشود و گوشِ تو مجرای شیطان نشود و دشمن از گوشِ تو به قلبِ تو نفوذ نکند؟ موسیقی‌های حرام گوش نکنی، به صدای خواننده‌های غناءخوان و بی‌خبر از خدا گوش ندهی؟ آیا حواسِ تو هست که چه چیزی می‌شنوی؟ چه چیزی می‌بینی؟ چه چیزی می‌گویی؟ چه چیزی می‌خوری؟

«وَ کَیْفَ تَحْفَظُ جَوَارِحَکَ عَنْ مَعَاصِی رَبِّکَ»، چگونه از جوارحِ خودت در برابرِ معصیت‌های مالک و رَبّ خودت محافظت می‌کنی؟ خدایی که صاحب و مالک و سازنده‌ی توست، آیا اعضاء و جوارحِ خودت را از معصیتِ او نگه می‌داری؟

«اُنْظُرْ أَنْ لاَ تَکُونَ بِاللَّیْلِ نَائِماً وَ بِالنَّهَارِ غَافِلاً» مواظب باش اینطور نباشد که در ماه مبارک رمضان در محضرِ خدای متعال و بر سرِ سفره‌ی حق و در میهمانیِ ویژه‌ی خدای متعال که اولیاء و انبیاء علیهم السلام میهمانِ خدای متعال هستند و جمعِ تو با آن بزرگواران جمع است شب‌ها در خوابِ غفلت باشی و روزها هم با بی‌خبری و گذرانِ بیهوده‌ی عمر این فرصت‌های طلایی را خاکستر کنی و فرصت‌سوزی کنی.

«فَیَنْقَضِیَ شَهْرُکَ وَ قَدْ بَقِیَ عَلَیْکَ وِزْرُکَ» نکند ماهِ تو بگذرد و وِزرِ تو بر گردنِ تو مانده باشد. گناهانی که با خودت از قبل به میهمانسرای خدای متعال آوردی… نکند ماه مبارک رمضان برود و این وِزر و وبال و گناهانِ تو همچنان در لایه‌های عمرِ تو بماند و روز قیامت خجل باشی.

«فَتَکُونَ عِنْدَ اِسْتِیفَاءِ اَلصَّائِمِینَ أُجُورَهُمْ مِنَ اَلْخَاسِرِینَ» در این صورت نتیجه این می‌شود که وقتی خدای متعال در پایانِ ماه مبارک رمضان و در ابتدای ماه شوّال به روزه‌داران جایزه می‌دهد، اجر می‌دهد، پاداش می‌دهد، آن وقت ببیند که تو هیچ کاری نکرده‌ای و مزدی نداری و استحقاقِ هیچ محبّتی را نداری.

«وَ عِنْدَ فَوْزِهِمْ بِکَرَامَهِ مَلِیکِهِمْ مِنَ اَلْمَحْرُومِینَ» آن وقتی که بندگانِ روزه‌دارِ مراقب از کرامتِ مَلِکِ خودشان به فوز می‌رسند تو جا بمانی و هیچ چیزی بدست نیاوری.

«وَ عِنْدَ سَعَادَتِهِمْ بِمُجَاوَرَهِ رَبِّهِمْ مِنَ اَلْمَطْرُودِینَ» روزی که معاد می‌شود و همه‌ی ما نزدِ خدای متعال می‌رویم، اگر اینجا ماه رمضانِ خودت را آباد نکرده باشی آن روز به تو نگاه نمی‌کنند و تو جزوِ مطرودین خواهی بود.

خود را تصفیه کنیم

بنابراین ایّام ایّامِ تصفیه‌ی درون است، آنچه از «رسوباتِ گناه» و «رذایلِ اخلاقی» وجودِ ما را ناخالص کرده است و چون قاطی دارد قابلِ معامله نیست، وقتِ آن است که ما آن را خالص کنیم و وجودِ خودمان را برای مالک و خالق و رازقِ خودمان تصفیه کنیم و کاری کنیم که او را راضی کنیم، و یک توبه‌ی واقعی، یک انابه‌ی واقعی، یک سوزِ دلی، یک انکساری، و یک گریه‌ای ما را خالص کند و بهترین وسیله برای انکسارِ حال یادِ سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین علیه الصلاه و السلام است.

روضه حضرت علی اکبر علیه السلام

امام حسین علیه السلام روز عاشورا چند مرتبه مظلومانه گریه کردند، یک مرتبه زمانی که می‌خواستند حضرت علی اکبر علیه السلام را بدرقه کنند، از خیمه بیرون آمدند و حضرت علی اکبر علیه السلام را سوار کردند…

نمی‌دانم آیا دوران دفاع مقدس را در خاطر دارید یا نه، وقتی خانواده‌ها رزمنده‌ها را بدرقه می‌کردند، که خیلی از این‌ها می‌رفتند و دیگر برنمی‌گشتند، از خانه بیرون می‌آمدند و به پایگاه بسیج می‌رفتند، عزیزشان آنجا سوارِ اتوبوس می‌شد، خداحافظی می‌کرد، اتوبوس حرکت می‌کرد و این شخص می‌ایستاد و چشمِ او به دنبالِ اتوبوس می‌رفت…

وقتی حضرت سیّدالشّهداء علیه السلام حضرت علی اکبر علیه السلام را سوار کردند حضرت علی اکبر علیه السلام می‌رفتند و چشمِ پدر به دنبالِ ایشان حرکت می‌کرد… همینکه فاصله کمی زیاد شد حضرت سیّدالشّهداء علیه السلام صدا زدند: «وَلَدی علی! مَهلاً مَهلا»… حال زبانِ حال است یا قال… پسرم! آهسته برو… از دیدارِ تو سیر نشده‌ام…

گفتمش سیر ببینم مگر از دل برود           وآن چنان پای گرفته‌ست که مشکل برود

اینجا بود که حضرت سیّدالشّهداء علیه السلام قد و بالای حضرت علی اکبر علیه السلام را یک نگاهِ آخری بعنوانِ وداع نمودند، اینجا چشم‌های مبارکِ حضرت سیّدالشّهداء علیه السلام مانندِ ابرِ بهار… قطراتِ اشکِ حضرت جاری شد… با خدای متعال سخن گفتند: «اَللَّهُمَّ اِشْهَدْ فَقَدْ بَرَزَ إِلَیْهِمْ غُلاَمٌ أَشْبَهُ اَلنَّاسِ خَلْقاً وَ خُلُقاً وَ مَنْطِقاً بِرَسُولِکَ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ»

در عرب رسم است که وقتی مرده عزادار می‌شود دو دستِ خود را زیرِ چانه‌ی خود می‌گذارد، اما اگر بانویی عزادار بشود دو دستِ خود را روی سرِ خود می‌گذارد… حضرت سیّدالشّهداء علیه السلام دو دستِ مبارکِ خویش را زیرِ محاسنِ خویش بردند و با اشک و آه حضرت علی اکبر علیه السلام را بدرقه کردند…

لا حول و لا قوّه الا بالله العلی العظیم

یا بقیّه الله… ساعَدَ اللهُ قَلبَک… برای جدّ بزرگوارتان خیلی گران بود، حضرت علی اکبر علیه السلام آینه‌ی تمام نمای حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم بودند… حضرت سیّدالشّهداء علیه السلام به خدای متعال عَرضه داشت: خدایا! هر وقت دلم هوای حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم می‌کرد به این پسر نگاه می‌کردم و دلِ من آرام می‌گرفت…

لا حول و لا قوّه الا بالله العلی العظیم

دعا

إلَهَنا یَا حَمیدُ بِحَقّ مُحَمَّد، یَا عَالیُ بِحَقّ عَلی، یَا فَاطِرُ بِحَقّ فَاطِمَه، یَا مُحسِنُ بِحَقّ الحَسَن، یَا قَدیمَ الإحسَان بِحَقّ الحُسَین…

خدایا! تو را به این عناصرِ نوری و گوهرهای پاکِ الهی قسم می‌دهیم ظهورِ امام زمان ارواحنا فداه را همین امسال محقق بفرما.

خدایا! ما را از یارانِ خاص و مقبولِ امام زمان ارواحنا فداه قرار بده.

خدایا! قلبِ نازنینِ ایشان را همیشه از ما راضی و خشنود بفرما.

خدایا! نایبِ امام زمان ارواحنا فداه رهبرِ عزیزمان را مستدام بدار.

خدایا! مشکلاتِ کشور را، مشکلاتِ مستضعفین را، مشکلاتِ مقاومت را با دستِ نایبِ امام زمان ارواحنا فداه برطرف بفرما.

خدایا! پرچمِ انقلاب را به همین زودی با دستِ مبارکِ رهبرمان به دستِ مولا و سیّدِ ایشان مولا و سیّد عالم منتقل بگردان.

خدایا! نسلِ جوانِ ما را به ساحلِ نجاتِ دنیوی و اخروی برسان.

خدایا! نسلِ جوانِ ما را از سرگردانی و بیکاری و عذوبت نجات عنایت بفرما.

خدایا! جوان‌های مورد نظر را با لطف خاصّ خودت به سرمنزل مقصود و سعادت برسان.

خدایا! عمومِ مریض‌ها و مریض‌های مورد نظر را شفای کامل و عاجل روزی بفرما.

خدایا! گرفتاران را نجات بده.

خدایا! عاقبتِ امرمان را ختم به خیر بگردان.

خدایا! ما را در این ماه رمضان خالص بفرما.

خدایا! وجودِ ما را از آلودگی‌ها و غبارِ گناه و لکه‌های رذائل پاک بگردان.

خدایا! پاکم کن و خاکم کن.

خدایا! عاقبتِ ما را ختم به خیر و مختوم به شهادت قرار بده.

الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم


[۱] سوره مبارکه طه، آیات ۲۵ تا ۲۸

[۲] فضائل الأشهُر الثلاثه، جلد ۱، صفحه ۱۰۷ (حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ هَارُونَ اَلْفَامِیُّ رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ بْنُ جَعْفَرِ بْنِ جَامِعٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَهَ اَلرَّبَعِیِّ عَنِ اَلصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ قَالَ: خَطَبَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فِی أَوَّلِ یَوْمٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ فِی مَسْجِدِ اَلْکُوفَهِ فَحَمِدَ اَللَّهَ بِأَفْضَلِ اَلْحَمْدِ وَ أَشْرَفِهَا وَ أَبْلَغِهَا وَ أَثْنَى عَلَیْهِ بِأَحْسَنِ اَلثَّنَاءِ وَ صَلَّى عَلَى مُحَمَّدٍ نَبِیِّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ثُمَّ قَالَ أَیُّهَا اَلنَّاسُ إِنَّ هَذَا اَلشَّهْرَ شَهْرٌ فَضَّلَهُ اَللَّهُ عَلَى سَائِرِ اَلشُّهُورِ کَفَضْلِنَا أَهْلَ اَلْبَیْتِ عَلَى سَائِرِ اَلنَّاسِ وَ هُوَ شَهْرٌ یُفْتَحُ فِیهِ أَبْوَابُ اَلسَّمَاءِ وَ أَبْوَابُ اَلرَّحْمَهِ وَ یُغْلَقُ فِیهِ أَبْوَابُ اَلنِّیرَانِ وَ هُوَ شَهْرٌ یُسْمَعُ فِیهِ اَلنِّدَاءُ وَ یُسْتَجَابُ فِیهِ اَلدُّعَاءُ وَ یُرْحَمُ فِیهِ اَلْبُکَاءُ وَ هُوَ شَهْرٌ فِیهِ لَیْلَهٌ نَزَلَتِ اَلْمَلاَئِکَهُ فِیهَا مِنَ اَلسَّمَاءِ فَتُسَلِّمُ عَلَى اَلصَّائِمِینَ وَ اَلصَّائِمَاتِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلَى مَطْلَعِ اَلْفَجْرِ وَ هِیَ لَیْلَهُ اَلْقَدْرِ قُدِّرَ فِیهَا وَلاَیَتِی قَبْلَ أَنْ خُلِقَ آدَمُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ بِأَلْفَیْ عَامٍ صِیَامُ یَوْمِهَا أَفْضَلُ مِنْ صِیَامِ أَلْفِ شَهْرٍ وَ اَلْعَمَلُ فِیهَا أَفْضَلُ مِنَ اَلْعَمَلِ فِی أَلْفِ شَهْرٍ أَیُّهَا اَلنَّاسُ إِنَّ شُمُوسَ شَهْرِ رَمَضَانَ لَتَطْلَعُ عَلَى اَلصَّائِمِینَ وَ اَلصَّائِمَاتِ وَ إِنَّ أَقْمَارَهُ لَیَطْلَعُ عَلَیْهِمْ بِالرَّحْمَهِ وَ مَا مِنْ یَوْمٍ وَ لَیْلَهٍ مِنَ اَلشَّهْرِ إِلاَّ وَ اَلْبِرُّ مِنْ اَللَّهِ تَعَالَى یَتَنَاثَرُ مِنَ اَلسَّمَاءِ عَلَى هَذِهِ اَلْأُمَّهِ فَمَنْ ظَفِرَ مِنْ نِثَارِ اَللَّهِ بَدْرَهً کَرُمَ عَلَى اَللَّهِ یَوْمَ یَلْقَاهَا وَ مَا کَرُمَ عَبْدٌ عَلَى اَللَّهِ إِلاَّ جَعَلَ اَلْجَنَّهَ مَثْوَاهُ عِبَادَ اَللَّهِ إِنَّ شَهْرَکُمْ لَیْسَ کَالشُّهُورِ أَیَّامُهُ أَفْضَلُ اَلْأَیَّامِ وَ لَیَالِیهِ أَفْضَلُ اَللَّیَالِی وَ سَاعَاتُهُ أَفْضَلُ اَلسَّاعَاتِ هُوَ شَهْرٌ اَلشَّیَاطِینُ فِیهِ مَغْلُولَهٌ مَحْبُوسَهٌ هُوَ شَهْرٌ یَزِیدُ اَللَّهُ فِیهِ اَلْأَرْزَاقَ وَ اَلْآجَالَ وَ یُکْتَبُ فِیهِ وَفْدُ بَیْتِهِ وَ هُوَ شَهْرٌ یُقْبَلُ أَهْلُ اَلْإِیمَانِ بِالْمَغْفِرَهِ وَ اَلرِّضْوَانِ وَ اَلرَّوْحِ وَ اَلرَّیْحَانِ وَ مَرْضَاهِ اَلْمَلِکِ اَلدَّیَّانِ أَیُّهَا اَلصَّائِمُ تَدَبَّرْ أَمْرَکَ فَإِنَّکَ فِی شَهْرِکَ هَذَا ضَیْفُ رَبِّکَ اُنْظُرْ کَیْفَ تَکُونُ فِی لَیْلِکَ وَ نَهَارِکَ وَ کَیْفَ تَحْفَظُ جَوَارِحَکَ عَنْ مَعَاصِی رَبِّکَ اُنْظُرْ أَنْ لاَ تَکُونَ بِاللَّیْلِ نَائِماً وَ بِالنَّهَارِ غَافِلاً فَیَنْقَضِیَ شَهْرُکَ وَ قَدْ بَقِیَ عَلَیْکَ وِزْرُکَ فَتَکُونَ عِنْدَ اِسْتِیفَاءِ اَلصَّائِمِینَ أُجُورَهُمْ مِنَ اَلْخَاسِرِینَ وَ عِنْدَ فَوْزِهِمْ بِکَرَامَهِ مَلِیکِهِمْ مِنَ اَلْمَحْرُومِینَ وَ عِنْدَ سَعَادَتِهِمْ بِمُجَاوَرَهِ رَبِّهِمْ مِنَ اَلْمَطْرُودِینَ أَیُّهَا اَلصَّائِمُ إِنْ طُرِدْتَ عَنْ بَابِ مَلِیکِکَ فَأَیَّ بَابٍ تَقْصِدُ وَ إِنْ حَرَمَکَ رَبُّکَ فَمَنْ ذَا اَلَّذِی یَرْزُقُکَ وَ إِنْ أَهَانَکَ فَمَنْ ذَا اَلَّذِی یُکْرِمُکَ وَ إِنْ أَذَلَّکَ فَمَنْ ذَا اَلَّذِی یُعِزُّکَ وَ إِنْ خَذَلَکَ فَمَنْ ذَا اَلَّذِی یَنْصُرُکَ وَ إِنْ لَمْ یَقْبَلْکَ فِی زُمْرَهِ عَبِیدِهِ فَإِلَى مَنْ تُرْجَعُ بِعُبُودِیَّتِکَ وَ إِنْ لَمْ یُقِلْکَ عَثْرَتُکَ فَمَنْ تَرْجُو لِغُفْرَانِ ذُنُوبِکَ وَ إِنْ طَالَبَکَ بِحَقِّهِ فَمَا ذَا یَکُونُ حُجَّتُکَ أَیُّهَا اَلصَّائِمُ تَقَرَّبْ إِلَى اَللَّهِ بِتِلاَوَهِ کِتَابِهِ فِی لَیْلِکَ وَ نَهَارِکَ فَإِنَّ کِتَابَ اَللَّهِ شَافِعٌ مُشَفَّعٌ یَشْفَعُ یَوْمَ اَلْقِیَامَهِ لِأَهْلِ تِلاَوَتِهِ فَیَعْلُونَ دَرَجَاتِ اَلْجَنَّهِ بِقِرَاءَهِ آیَاتِهِ بَشِّرْ أَیُّهَا اَلصَّائِمُ فَإِنَّکَ فِی شَهْرٍ صِیَامُکَ فِیهِ مَفْرُوضٌ وَ نَفَسُکَ فِیهِ تَسْبِیحٌ وَ نَوْمُکَ فِیهِ عِبَادَهٌ وَ طَاعَتُکَ فِیهِ مَقْبُولَهٌ وَ ذُنُوبُکَ فِیهِ مَغْفُورَهٌ وَ أَصْوَاتُکَ فِیهِ مَسْمُوعَهٌ وَ مُنَاجَاتُکَ فِیهِ مَرْحُومَهٌ وَ لَقَدْ سَمِعْتُ حَبِیبِی رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَقُولُ إِنَّ لِلَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى عِنْدَ فِطْرِ کُلِّ لَیْلَهٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ عُتَقَاءَ مِنَ اَلنَّارِ لاَ یَعْلَمُ عَدَدَهُمْ إِلاَّ اَللَّهُ هُوَ فِی عِلْمِ اَلْغَیْبِ عِنْدَهُ فَإِذَا کَانَ آخِرُ لَیْلَهٍ مِنْهُ أُعْتِقَ فِیهَا مِثْلُ مَا أُعْتِقَ فِی جَمِیعِهِ فَقَامَ إِلَیْهِ رَجُلٌ مِنْ هَمْدَانَ فَقَالَ یَا أَمِیرَ اَلْمُؤْمِنِینَ زِدْنَا مِمَّا حَدَّثَکَ بِهِ حَبِیبُکَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ فَقَالَ نَعَمْ سَمِعْتُ أَخِی وَ اِبْنَ عَمِّی رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَقُولُ مَنْ صَامَ شَهْرَ رَمَضَانَ فَحَفِظَ فِیهِ نَفْسَهُ مِنَ اَلْمَحَارِمِ دَخَلَ اَلْجَنَّهَ قَالَ اَلْهَمْدَانِیُّ یَا أَمِیرَ اَلْمُؤْمِنِینَ زِدْنَا مِمَّا حَدَّثَکَ بِهِ أَخُوکَ وَ اِبْنُ عَمِّکَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ قَالَ نَعَمْ سَمِعْتُ خَلِیلِی رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَقُولُ مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِیمَاناً وَ اِحْتِسَاباً دَخَلَ اَلْجَنَّهَ قَالَ اَلْهَمْدَانِیُّ یَا أَمِیرَ اَلْمُؤْمِنِینَ زِدْنَا مِمَّا حَدَّثَکَ بِهِ خَلِیلُکَ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ فَقَالَ نَعَمْ سَمِعْتُ سَیِّدَ اَلْأَوَّلِینَ وَ اَلْآخِرِینَ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَقُولُ مَنْ صَامَ رَمَضَانَ فَلَمْ یُفْطِرْ فِی شَیْءٍ مِنْ لَیَالِیهِ عَلَى حَرَامٍ دَخَلَ اَلْجَنَّهَ فَقَالَ اَلْهَمْدَانِیُّ یَا أَمِیرَ اَلْمُؤْمِنِینَ زِدْنَا مِمَّا حَدَّثَکَ بِهِ سَیِّدُ اَلْأَوَّلِینَ وَ اَلْآخِرِینَ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ فَقَالَ نَعَمْ سَمِعْتُ أَفْضَلَ اَلْأَنْبِیَاءِ وَ اَلْمُرْسَلِینَ وَ اَلْمَلاَئِکَهِ اَلْمُقَرَّبِینَ یَقُولُ إِنَّ سَیِّدَ اَلْوَصِیِّینَ یُقْتَلُ فِی سَیِّدِ اَلشُّهُورِ فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ وَ مَا سَیِّدُ اَلشُّهُورِ وَ مَنْ سَیِّدُ اَلْوَصِیِّینَ قَالَ أَمَّا سَیِّدُ اَلشُّهُورِ فَشَهْرُ رَمَضَانَ وَ أَمَّا سَیِّدُ اَلْوَصِیِّینَ فَأَنْتَ یَا عَلِیُّ فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ فَإِنَّ ذَلِکَ لَکَائِنٌ قَالَ إِی وَ رَبِّی إِنَّهُ یَنْبَعِثُ أَشْقَى أُمَّتِی شَقِیقُ عَاقِرِ نَاقَهِ ثَمُودَ ثُمَّ یَضْرِبُکَ ضَرْبَهً عَلَى فَرْقِکَ تُخْضَبُ مِنْهَا لِحْیَتُکَ فَأَخَذَ اَلنَّاسُ بِالْبُکَاءِ وَ اَلنَّحِیبِ فَقَطَعَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ خُطْبَتَهُ وَ نَزَلَ .)

[۳] سوره مبارکه حج، آیه ۲۶ (وَإِذْ بَوَّأْنَا لِإِبْرَاهِیمَ مَکَانَ الْبَیْتِ أَن لَّا تُشْرِکْ بِی شَیْئًا وَطَهِّرْ بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَالْقَائِمِینَ وَالرُّکَّعِ السُّجُودِ)

[۴] سوره مبارکه آل عمران، آیه ۹۶ (إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّهَ مُبَارَکًا وَهُدًى لِّلْعَالَمِینَ)