ذیل آیه «إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ»[۱] دو تا نکته دارد. یکی این‌که طاعت شما از خدا و رسول هنر خود شما نیست، شما هم خودتان ناچیز هستید، هم عمل شما به حساب نمی‌آید. نکند یک وقتی موفّق به نماز شب شدید، دل شما شکست، اشکی ریختید. سیم دل شما با کربلا وصل شد، با حضرت زهرا سلام الله علیها وصل شد، نکند خود را بزرگ بکنید، خیال بکنید همه‌ی مشکلات نفسانی، چاله و چوله‌هایی که در طول عمر خود برای خود کندید، این‌ها پر شده است؛ نه عمل شما بهترین عمل شما در برابر یک نعمت از نعمت‌های کوچک خدا هم نمی‌شود. خدا میلیاردها نعمت در اختیار شما قرار داده است. در وجود خود شما میلیاردها سلول است که هر کدام از آن‌ها نباشد، مخدوش بشود، شما نمی‌توانید کاری در زندگی خود انجام بدهید. شما هر کار بکنید، با نعمت خدا دارید انجام می‌دهید. بدون نعمت خدا هیچ کاری از شما ساخته نیست.
پس چرا خدا به شما بهشت می‌دهد؟ این غفران خدا است. «وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحیمٌ»[۲] «إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ»[۳] یکی این است که توقّع نداشته باشید که عمل شما رویش داشته باشد، این غفران خدا است. اگر مغفرت خدا شفیع عمل شما نشود، عمل شما این‌قدر برد ندارد که از شما عبور بکند، به خدا برسد. نفس شما خیلی ضخیم است. دیوار نفسانیّت شما خیلی حجاب قوی دارد؛ شما حتّی با بهترین اعمال خود نمی‌توانید از این حجاب‌ها عبور بکنید. امّا وقتی مغفرت خدا بیاید، خدا نه تنها گناه شما را می‌بخشد؛ خدا این نمازهای ناچیز شما را می‌بخشد و الّا این نمازهای شما نمره ندارد. «إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ»[۴] یکی غفران الهی است که خدای متعال اعمال ناچیز شما را اعمال پست شما را… خود من پست هستم. «إِلَهِی مِنِّی مَا یَلِیقُ بِلُؤْمِی وَ مِنْکَ مَا یَلِیقُ بِکَرَمِکَ»[۵] این در دعاهای معصومین است. خدایا خود من پست هستم؛ عمل من هم لایق خود من است. «مِنِّی مَا یَلِیقُ بِلُؤْمِی» من که عملی ندارم به رخ تو بکشم. بگویم من هم این کار را کردم. از کار خود، از نماز خود خجالت زده هستم. از روزه‌ی خود خجالت زده هستم. و الله از کارهای خیر خود خجالت زده هستم. این چیزی نیست که آدم بتواند در برابر این نعمت بگوید: من هم کاری کردم. نه، به عمل تکیه نکنید، چشم شما به ارفاق خدا باشد.
«إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ»[۶] یکی هم رحیم بودن خدا است. آن غفران بعد از عمل است. شما چه گناه کرده باشید، چه عمل خیری که مثل گناه است. مایه‌ی شرمندگی است. کارهای خوب ما هم خیلی خوب نیست. نمره ندارد ولی غفران خدا جبران می‌کند امّا رحیم بودن خدا چون خدا رحیم است شما توفیق پیدا می‌کنید نماز بخوانید این رحمت خاصّه است. این هدایت ایصالی پروردگار عزیز است.
[۱]– سوره‌ی حجرات، آیه ۱۴٫
[۲]– سوره‌ی بقره، آیه ۲۱۸٫
[۳]– سوره‌ی حجرات، آیه ۱۴٫
[۴]– سوره‌ی حجرات، آیه ۱۴٫
[۵]– بحار الأنوار (ط – بیروت)، ج ۹۵، ص ۲۲۵٫
[۶]– سوره‌ی حجرات، آیه ۱۴٫
پاسخ دهید