یکم. فرق خدا با اولیاى الهى (پیامبر و ائمه)، در این است که او خالق است و آنان مخلوق و بنده او هستند. غیرخداوند ـ حتى در عالى ترین مرتبه وجودى ـ وابسته به خداوند است و تمام کمالات و تأثیرگذارى اش از اراده الهى سرچشمه مى گیرد. بر همین اساس در بعضى از زیارت ها مى خوانیم:

«لافرق بینک و بینها الا انهم عبادک و خلقک فتقها و رتقها بیدک، بدؤها منک و عودها الیک»؛[۱] «فرقى بین تو و آنان نیست؛ جز اینکه آنان بنده و مخلوق تواند و امورشان به دست تو است. آغاز و انجام شان به سوى تو است و…».

دوّم. صفات خداوند ـ از جمله شنیدن که کنایه از علم او است ـ ذاتى و فعلى استقلالى است؛ ولى علم امامان اعطایى از سوى خدا است و آنان به اذن و اراده و قدرت او مى شنوند. شنیدن آنان با خواست خدا و متکى به اراده و قدرت او است.

بنابراین هیچ منعى ندارد که همان گونه که خداوند صداى ما را مى شنود و از حاجت هاى ما آگاه است، امامان معصوم نیز ـ که مخلوق و بنده اویند ـ صداى ما را بشنوند. این امر منافاتى با عبودیت و مخلوق بودن آنان ندارد.

کتابنامه

۱ – قرآن کریم.

۲ – نهج البلاغه.

۳ – احساء علوم الدین، ابوحامد محمدبن محمد غزالى، مقدمه دکتر بدوى طباثه، قاهره، دار احیاء الکتب العربیه.

۴ – ادب فناى مقربان، عبدالله جوادى آملى، دوم، قم، اسراء، ۱۳۸۱ش.

۵ – ارشاد، دار المفید، بیروت، ۱۴۱۳ ه.ق.

۶ – استحفه السنیه، محسن فیض کاشانى، مشهد، کتابخانه آستان قدس رضوى.

۷ – ابن اثیر، اسد الغابه، دار الکتب العلمیه.

۸ – اسرار عبادات، عبد الله جوادى آملى، دوم، تهران، انتشارات الزهراء، ۱۳۶۹ش.

۹ – اسماء حسنى، محمد شجاعى. اول، تهران، سروش ۱۳۸۳ ش.

۱۰ – اصول کافى، محمدبن یعقوب کلینى، با ترجمه و شرح سید هاشم رسولى، بى تا، بى جا، بى تا.

۱۱ – اصول کافى، محمدبن یعقوب کلینى، تهران انتشارات علمیه الاسلامیه.

۱۲ – اقبال، ابن طاووس، مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث، قم، ۱۴۱۴ ه.ق.

۱۳ – اقبال الاعمال، سیدبن طاووس حلى حسنى، قم، مکتب الاعلام الاسلامى، ۱۴۱۶ق.

۱۴ – الامالى، ابوجعفر محمدبن حسن شیخ طوسى، بیروت، دارالشفافه، ۱۴۱۴ق.

۱۵ – الامالى، محمدبن على بن بابویه (شیخ صدوق) تهران. موسسه بعثت، ۱۴۱۷ق.

۱۶ – الخصال، محمدبن على بن بابویه (شیخ صدوق) قم، مؤسسه نشر اسلامى.

۱۷ – الذریعه الى تصانیف، آقا بزرگ تهرانى، تهران، المکتبه الاسلامیه، بى تا.

۱۸ – الشفاعه، ابى عبدالرحمن الوارعى، چ ۳، مؤسسه الریان، بیروت، ۱۴۲۰ ه.ق.

۱۹ – الشفاعه عند اهل السنه، ناصر الجدیع، چ ۱، دار اطلس للنشر و التوزیع، ریاض، ۱۴۱۷ ه.ق.

۲۰ – الفروق اللغویه، ابوهلال عسگرى، قم، مؤسسه نشر اسلامى، ۱۴۱۲ق.

۲۱ – القاموس المحیط، مجد الدین فیروز آبادى، دار المعرفه، بیروت.

۲۲ – المصباح المنیر، على مشکینى اردبیلى. قم: الهادى. بهار ۱۳۶۴ش.

۲۳ – المعجم الاوسط، طبرانى، بیروت: دارالحرمین، ۱۴۱۵ ه.ق.

۲۴ – المعجم الکبیر، طبرانى، قاهره: مکتبه ابن تیمیه.

۲۵ – المیزان، سید محمد حسین طباطبایى، دوم، بیروت، موسسه الاعلمى للمطبوعات، ۱۹۷۲م. ۱۳۹۲ ق.

۲۶ – المیزان فى تفسیر القرآن، محمدحسین طباطبائى، چ ۲، اسماعیلیان، ۱۳۹۴ه.ق.

۲۷ – الوفاء باحول المصطفى، ابن جوزى، چ ۱، دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۸ ه.ق.

۲۸ – بحارالانوار، محمد باقر مجلسى، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۳ق.

۲۹ – بیست گفتار، مرتضى مطهرى، پنجم، قم، دفتر انتشارات اسلامى، ۱۳۵۹ش.

۳۰ – تاریخ الامم و الرسل، و الملوک، محمدبن حریر الطبرى، بیروت، مؤسسه الاعلى المطبوعات، ۱۹۸۳م.

۳۱ – تجسم عمل و شفاعت، محمد شجاعى، مقدمه و تدوین محمدرضا کاشفى، مؤسسه فرهنگى دانش و اندیشه معاصر، تهران.

۳۲ – تفسیر الصافى، محسن فیض کاشانى، تهران، انتشارات اسلامیه.

۳۳ – تنبیه الخواطر، ابوالحسن ورام، بیروت، مؤسسه الاعلمى المطبوعات.

۳۴ – توسّل، سید محمد ضیاءآبادى، چ ۳، بنیاد بعثت، تهران، ۱۳۷۵ ه.ش.

۳۵ – تهذیب الاحکام، محمدبن حسن طوسى، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ش.

۳۶ – خداشناسى و فرجام شناسى، [دفتر اول]، محمد رضا کاشفى، سوم، قم، دفتر نشر معارف ۱۳۸۳ش.

۳۷ – دانشنامه امام على (علیه السّلام) ، مجتبى تهرانى، زیر نظر على اکبر رشاد، اول، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامى، ۱۳۸۰ش.

۳۸ – درآمدى بر سیر و سلوک، مجتبى تهرانى، زیر نظر على اکبر رشاد، اول، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامى، ۱۳۷۵ش.

۳۹ – سنن ابن ماجه، دار الفکر، بیروت.

۴۰ – سنن ابى داود، دار الفکر، بیروت، ۱۴۰۱ ه.ق.

۴۱ – سنن ترمذى، دارالفکر، بیروت، ۱۴۰۲ ه.ق.

۴۲ – سنن نسائى، دارالفکر، بیروت، ۱۳۴۸ ه.ق.

۴۳ – سیماى ائمه (علیهم السّلام)  در شرح زیارت جامعه کبیره، على نظامى، اول، قم، نشر مرتضى، ۱۳۷۴ش.

۴۴ – شرح بر مقامات اربعین، سید محمد دامادى، دوم، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۷۵ش.

۴۵ – شرح غررالحکم و درر الکلم، جمال الدین خوانسارى، انتشارات دانشگاه تهران.

۴۶ – شرح گلشن راز، شیخ محمد لاهیجى، تصحیح و مقدمه کیوان سمیعى، تهران: کتابفروشى محمودى، ۱۳۳۷ش.

۴۷ – شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحدید معتزلى، چ ۲، دار احیاء التراث العربى، بیروت، ۱۳۸۶ ه.ق.

۴۸ – شرح و تفسیر دعاى مکارم الاخلاق، محمد تقى فلسفى، تهران، دفتر نشر و فرهنگ اسلامى.

۴۹ – شفاعت در قلمرو عقل و قرآن و حدیث، جعفر سبحانى، چ ۱، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۵۴ ه.ش.

۵۰ – شفاء السقام فى زیاره خیرالانام، تقى الدین سبکى، چ ۱، دار الجیل، بیروت، ۱۴۱۱ ه.ق.

۵۱ – شواهد الحق فى الاستغاثه بسید الحق، شیخ یوسف شبهانى، دارالفکر، بیروت، ۱۴۱۰ ه.ق.

۵۲ – صحیح ابن جبان، مؤسسه الرساله، ۱۴۱۴ ه.ق.

۵۳ – صحیح ابن حزیمه، المکتب الاسلامى، ۱۴۱۲ ه.ق.

۵۴ – صحیح بخارى، دار الفکر، بیروت، ۱۴۱۰ ه.ق.

۵۵ – صحیح مسلم، دار الفکر، بیروت.

۵۶ – عیون الحکم و المواعظ، على بن محمد الواسطى اللیتى، قم، دارالحدیث، ۱۳۷۶ش.

۵۷ – غرر الحکم و درر الکلم، عبد الواحد آمدى، تهران: دفتر نشر و فرهنگ اسلامى.

۵۸ – فرهنگ سخنان امام حسین (علیه السّلام) ، محمد دشتى، دوم، قم: مؤسسه فرهنگى تحقیقاتى امیرالمؤمنین (علیه السّلام) ، ۱۳۸۱ش.

۵۹ – اصول کافى، محمد بن یعقوب کلینى، دارالتعارف للمطبوعات، بیروت، ۱۴۱۱ ه.ق.

۶۰ – کنز العمال، متقى هندى، بیروت: مؤسسه الرساله، ۱۴۰۹ ه.ق.

۶۱ – شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحدید، بیروت: مؤسسه الاعلمى للمطبوعات.

۶۲ – شرح الاسماء یا شرح دعا الجوشن الکبیر، ملا هادى سبزوارى، تحقیق دکتر نجفقلى حبیبى، دانشگاه تهران، ۱۳۷۲ش.

۶۳ – لسان العرب، ابن منظور، بیروت: داراحیاء التراث العربى، ۱۴۰۵ق.

۶۴ – لغت نامه دهخدا، على اکبر دهخدا، دانشگاه تهران، ۱۳۷۲ش.

۶۵ – مثنوى معنوى، جلال الدین مولوى، تصحیح رینولدالین نیکلسون، تهران، مولى.

۶۶ – مجموعه آثار، مرتضى مطهرى، چ ۸، انتشارات صدرا، تهران، ۱۳۷۸ ه.ش.

۶۷ – مستدرک صحیحین، حاکم نیشابورى، دار الفکر، بیروت، ۱۳۴۸ ه.ق.

۶۸ – مسند، احمد بن حنبل، دار صادر، بیروت.

۶۹ – معانى الاخبار، محمدبن على بن الحسین بن بابویه (شیخ صدوق) بیروت، دارالمعرفه، ۱۳۹۹ق.

۷۰ – معجم مقاییس اللغه، احمد بن فارس، چ ۱، دار احیاء الکتب العربیه، قاهره.

۷۱ – مفردات، راغب اصفهانى، المکتبه المرتضویه، تهران.

۷۲ – مقالات تاریخى، رسول جعفریان، اول، قم، دفتر نشر الهادى، ۱۳۷۵ش.

۷۳ – مناقب آل ابى طالب، ابن شهر آشوب، المطبعه الحیدریه، نجف، ۱۳۷۶ ه.ق.

۷۴ – من لایحضره الفقیه، شیخ صدوق، چ ۲، دار الاضواء، بیروت، ۱۴۱۳ ه.ق.

۷۵ – میزان الحکمه، محمدى رى شهرى، چ ۲، مؤسسه دارالحدیث.

۷۶ – میناگر عشق، کریم زمانى، دوم، تهران: نشر نى، ۱۳۸۳ش.

۷۷ – وسائل الشیعه، محمدبن حسن حر عاملى، تهران: کتابفروشى اسلامى، ۱۴۱۴ق.

دفتر نشر معارف/مؤلفان:محمدرضا کاشفی و سیّد محمد کاظم روحانی

[۱] – مفاتیح الجنان، دعاى هر روز ماه رجب.