مسأله‌ی انسان‌سازی، جامعه‌سازی و انتقال فرهنگ شیعی به نسل بعد در مجالس امام حسین (علیه السّلام)، قوی‌تر نیز می‌باشد؛ زیرا ماهیت قیام امام حسین (علیه السّلام) و نیز آموزه‌های تربیتی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی عاشورا، در تعالی و بالندگی انسان و جامعه چشم‌گیر بوده و عناصر رویداد کربلا، مؤلفه‌های اساسی و اصلی را در ترسیم فرهنگ شیعی رقم زده است که توسط مراسم سوگواری به نسل بعد منتقل می‌شود.

با توجّه به بیانات، سخنان و شعارهای عاشورا، می‌توان عناصر انسان‌ساز، جامعه‌ساز و فرهنگ‌ساز را ملاحظه کرد؛ مواردی چون:

عبادت، ایثار، شجاعت، توکّل، صبر، امر به معروف و نهی از منکر، نابودی اسلام در شرایط سلطه‌ی یزیدیان، حرمت بیعت با کسی چون یزید، شرافت مرگ سرخ بر زندگی ذلّت بار، اندک بودن انسان‌های راستین در صحنه‌ی امتحان، لزوم شهادت طلبی در عصر حاکمیت باطل، زینت بودن شهادت برای انسان، تکلیف مبارزه با سلطه جور و طغیان، اوصاف پیشوای حق، تسلیم و رضا در برابر خواسته‌ی خدا، همراهی شهادت طلبان در مبارزات حق جویانه، حرمت ذلّت‌پذیری برای آزادگان و فرزانگان مؤمن، پل بودن مرگ برای عبور به بهشت برین، آزادگی و جوانمردی، یاری خواهی از همه و همیشه در راه احقاق حق.[۱]

درس آزادی به دنیا داد رفتار حسین                       بذر همت در جان افشاند، افکار حسین

گر نداری دین به عالم، لااقل آزاده باش                  این کلام نغز می‌باشد ز گفتار حسین

مرگ با عزّت زعیش در مذلّت بهتر است                نغمه‌ای می‌باشد از لعل دربار حسین

در عین حال موارد ذیل علاوه بر موارد پیش گفته، می‌توانند حکمت عزاداری بر امام حسین (علیه السّلام) را تبیین کنند:

۱ – نوعی اعتراض به ظالمان زمان و حمایت از مظلومان جهان؛

۲ – عامل تقویت حس عدالت خواهی و انتقام جویی از ستمگران؛

۳ – زمینه‌ساز اجتماع شیعیان جهت پیروی و دفاع از حق؛

 

 

منبع: پرسشها و پاسخهای دانشجویی ویژه محرم؛ دفتر نشر معارف – تدوین و تألیف: گروه مؤلفان


[۱]. در این خصوص نگا: فرهنگ عاشورا، صص ۲۶۸-۲۷۱؛ حسین، عقل سرخ، صص ۷۷-۱۱۹؛ امام حسن و امام حسین (علیهم السّلام) صص ۱۱۶-۱۲۱٫