- ثقلین - http://thaqalain.ir -

حیدر کرار و ابوتراب
پرسش و پاسخ پیرامون امیرالمؤمنین علیه السلام

در مورد لقب ابوتراب باید گفت: ابو تراب معانی گوناگونی دارد: به معنای پدر خاک، یا دمساز خاک ، پدر و رئیس خاکیان است.
این لقب از محبوب‌ترین القاب در نزد امام علی علیه السلام و یکی از زیباترین القاب آن حضرت به شمار می‌آید .
شیخ علاء الدین سکتواری در محاضره الأوائل ( ص ۱۱۳ ) گوید : نخستین کسی که به کنیه ( ابو تراب ) نامیده شد علی بن ابی طالب رضی الله عنه است ، این کنیه را رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به او داد آن گاه که دید او بر روی زمین خوابیده و خاک بر پهلوی او نشسته است ، از روی لطف و مهربانی به او فرمود :برخیز ای ابو تراب .
علامه امینی می فرماید:این محبوب ترین القاب او به شمار می رفت، و از آن پس، به برکت نفس محمدی این کرامتی برای اوگردید، زیرا خاک خبرهای گذشته وآینده تا روز قیامت را برای او باز میگفت . این را بفهم که رازی است بی پرده .(الغدیر – الشیخ الأمینی – ج ۶ – ص ۳۳۷ – ۳۳۸)

 


در روایتی دیگر آمده:روزی حضرت علی (ع) از خانه بیرون آمد و به سوی مسجد رفت و بر روی خاک خوابید ، رسول خدا (ص)در جستجوی او به خانه آمد و او را نیافت و به مسجد رفت. علی (ع) را دید که پشت بر خاک نهاده؛ در حالی که خاکها از پشت او پاک می‏کرد به او گفت: بر خیز ای ابوتراب! از آن پس هر گاه علی (ع) با این نام خوانده می‏شد شاد می‏گشت و آن را از هر نامی دیگر بیشتر دوست می‏داشت. (تاریخ الخلفا، سیوطی، ص ۱۶۷)
و به همین مناسبت است که یکی از القاب شیعیان علی (ع) «ترابی» است. (کتاب النقض، عبدالجلیل قزوینی رازی، ص ۵۸۷)
ابن عباس می‏گوید شنیدیم که رسول خدا (ص) می‏فرمود: در روز قیامت وقتی کافر می‏بیند که خداوند تبارک و تعالی چه ثواب و تقرب و کرامتی برای شیعیان علی (ع) فراهم کرده است می‏گوید: «یا لیتنی کنت ترابیا؛ ای کاش! من ترابی بودم» و این بر سیاق قول خدای عزوجل است که «ویقول الکافر یا لیتنی کنت تراباً». (بحار الانوار، علامه مجلسی، ج ۳۵، ص ۵۱؛علل الشرائع ، شیخ صدوق ، ج ۱ ، ص ۱۵۶ .)علامه مجلسی رحمه الله در بیان این جمله می فرماید :


ممکن است ذکر آیه در اینجا برای بیان علت دیگری در نامگذاری آن حضرت به ابو تراب باشد ، زیرا شیعیان او به جهت تذلل بیش از اندازه و تسلیم بودن در برابر فرمانهای حضرتش تراب نامیده شده اند ؛ چنان که در آیه کریمه آمده و چون آن حضرت صاحب و پیشوا و زمامدار آنهاست ابو تراب نام گرفته است.(بحار الأنوار – العلامه المجلسی – ج ۳۵ – ص ۵۱ ).
از ابن عباس پرسیده شد چرا رسول خدا (ص) علی (ع) را ابوتراب خوانده است؟ پاسخ داد زیرا او صاحب زمین و حجت خدا بر روی زمین پس از رسول خداست و بقأ و سکون زمین به اوست.(همان)

 


از میان متأخران نیز سید محمد صدر معتقد است که کنیه‏ی: «ابوتراب» برای آن حضرت کنایه از بسیاری عبادت و نماز اوست؛ زیرا مسلمانان بر خاک سجده می‏کردند و پیشانی آن حضرت از کثرت سجده خاک آلود بوده است، پس گفته‏ی پیغمبر (ص): «قم یا اباتراب» مثل این است که گفته باشد: «قم یا کثیر العباده؛ برخیز ای کسی که بسیار سجده و عبادت می‏کنی». (عبقات الانوار، محمد صادق صدر، ص ۳۹)

 

 

در مورد لقب حیدر کرار هم باید گفت: از برخی متون دینی و تاریخی استفاده می‌شود بعد از ولادت امام علی(ع) مادرش فاطمه بنت اسد نام حضرت را «حیدره» ( شیر )به نام پدرش(اسد) نامید. آن گاه پدر حضرت آن نام را عوض کرد و او را علی نامید. برخی گفته‌اند: «حیدره» نامی است که قریش برای حضرت انتخاب کرده بودند،‌ولی قول نخست صحیح‌تر است،‌زیرا آن بزرگوار در جنگ خیبر هنگامی که «مرحب» به جنگ حضرت آمد و گفت: أنا الّذی سمّتنی اُمّی مرحبا، پاسخ داد و گفت: «أنا الّذی سمّتنی اُمّی حیدره؛ منم آن کسی که مادرم مرا حیدره نام نهاد».( الکامل فی التاریخ ،ج ۲ ،ص۲۲۰ ،ابن اثیر ،بیروت ،دار صادر ،۱۳۸۵ ؛ بحارالانوار ، ج ۳۹، ص ۱۴؛زندگانی امیر المؤمنین، ، ص ۲۹ ـ ۳۰؛سید هاشم رسولی محلاتی تهران ،دفتر نشر فرهنگ اسلامی. ۱۳۷۴ ،چاپ چهارم)

 


کرار: بسیار حمله برنده ،به تکرار هجوم برنده ،لقب علی (ع) ،وی بدون ترس به صف دشمن حمله می کرد .
برگردنده، باز گردنده. حمله کننده پیاپى. از القاب امیرالمؤمنین على (ع) است، که حضرت در جنگ، بر صف دشمنان بارها حمله مى نمود و هیچ اندیشه نمى کرد.( معارف ومعاریف ،ج ۸ ، ص ، ۴۸۰ ،سید مصطفی دشتی ،قم ، ۱۳۷۶ ،چاپ دوم . )
امام علی (ع) انسان کاملی است که عالی ترین صفات انسانی را دارا بود ،در میدان عبادت عابد ترین افراد . هنگام عفو و گذشت، با گذشت ترین فرد ودر زمان سخن گفتن بهترین خطیب .در میدان جنگ نیز بهترین رزمنده به حساب می آمد .

 

 

 

منبع:پرسمان


Article printed from ثقلین: http://thaqalain.ir

URL to article: http://thaqalain.ir/%d8%ad%d9%8a%d8%af%d8%b1-%d9%83%d8%b1%d8%a7%d8%b1-%d9%88-%d8%a7%d8%a8%d9%88%d8%aa%d8%b1%d8%a7%d8%a8/

تمامی حقوق برای وبسایت ثقلین محفوظ است.