در قرآن شریف، مسئله‌ی تعقّل، تفکّر، اندیشه‌ی در مسائلی که سرنوشت انسان با آن‌ها رقم می‌خورد، نه تنها مورد تأکید است، بلکه استفاده نکردن از فکر و عقل بر حسب آیه‌ی کریمه در سوره‌ی مبارکه‌ی ملک موجب سقوط در جهنّم می‌شود. «قالُوا لَوْ کُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ ما کُنَّا فی‏ أَصْحابِ السَّعیرِ»[۱] کسانی که گرفتار عذاب الهی می‌شوند، گرفتار آتش خانمان‌سوز غضب الهی در جهنّم می‌شوند، تصریح می‌کنند، می‌گویند: اگر گوش داشتیم و گوش می‌کردیم، گوش شنوا داشتیم به ما گفتند، گفتند: بیایید به شما از این خبرها بگوییم ولی گوش نکردیم. انبیاء گفتند، ائمّه گفتند، صلحا گفتند، علما گفتند، متدیّنین مدام تذکّر دادند، امّا گوش ما این حرف‌ها را نشنیند. «لَوْ کُنَّا نَسْمَعُ» اگر ما زندگی خود را این‌طور قرار می‌دادیم که گوش ما برای شنیدن آمادگی نشان می‌داد، حق را می‌شنیدیم، دریافت می‌کردیم، «أَوْ نَعْقِلُ» یا خود ما تعقّل می‌کردیم. عقل خود حجّت خدا است و فکر از آثار و جلوات عقل است. عقل انسان را به فکر فرامی‌خواند. بنابراین به حکم آیات قرآن بر ما تکلیف است که اهل عقل باشیم، اهل تعقّل و فکر باشیم.

[۱]– سوره‌ی ملک، آیه ۱۰٫