پس از شهادت شدن امام حسین علیه‌السلام و اصحاب وی در سرزمین کربلا، قبیله بنی‌اسد پیکر ایشان و اصحابش را دفن نمودند. بنی‌اسد یکی از قبایل‌ عرب بود که در نزدیکی کربلا سکنی گزیده بودند. آنان برای قبر امام نشانه‌ای در نظر گرفتند که عبارت بود از یک درخت سدر که در نزدیکی قبر امام کاشتند. در زمان بنی‌امیه شیعیان به زیارت قبر امام می‌آمدند و قبر مشخص بود.

بناهای پیشین
نخستین ساخت بنای آرامگاه امام حسین علیه‌السلام را به مختار بن ابی‌عبیده ثقفی، (پس از قیامش) نسبت می‌دهند که مصالح آن از گچ و آجر بوده و در نزدیکی آن مسجدی بوده‌است که این آرامگاه در عهد بنی عباس بدستور هارون الرشید ویران شد و خانه‌های شیعیان همجوار آن خراب گشته و قبر را شخم زدند و درخت سدره‌ای که بنی‌اسد جهت علامت قبر کاشته‌بودند را بریدند. پس از آن در زمان مامون که برای راضی کردن شیعیان خراسان، تصمیم ‌گرفت خلافت را به علی بن موسی الرضا علیه‌السلام واگذارد، شیعیان فرصت یافتند بر روی قبر امام حسین علیه‌السلام آرامگاهی بنا کنند که بنای این آرامگاه هم در سال ۲۳۲ قمری به دستور متوکل عباسی همراه با خانه‌های اطراف آن ویران شد و زمین آن شخم زده‌شد و در آن کشت صورت گرفت. همانگونه که حمدالله مستوفی آورده‌است:

«آن‌را مشهدی حائری خوانند جهت آن‌که به عهد متوکلِ خلیفه آب در او بستند تا خراب شود، آب حیرت آورد و زمین گور خشک ماند».
متوکل به دست فرزندش منتصر، در سال ۲۴۷ قمری به قتل رسید. منتصر نیز همانند مامون، برخلاف پدرش، به شیعیان امنیت و رفاه داد و باز آرامگاه حسینی را بنا نمود و در کنار آن گل‌دستهٔ بلندی بنا نهاد. حدود ۲۸۰ ق داعی‌الصغیر فرمانروای طبرستان و از نوادگان زید بن علی بن حسین به بازسازی و گسترش آن پرداخت.

بنای کنونی
آخرین بازسازی ساختمان حرم امام حسین علیه‌السلام در سال ۳۷۱ قمری توسط عضدالدوله دیلمی از آل بویه به سرانجام رسید. وی دستور ساخت همه عتبات را صادر کرد. بنای حرم امام حسین علیه‌السلام در سال ۳۶۷ قمری شروع شد و در سال ۳۷۱ قمری به پایان رسید. این آرامگاه دارای گنبدی بر بالای قبر امام حسین علیه‌السلام است. ساختمان اصلی آن همچنان باقی مانده و در آتش سوزی سال ۴۰۷ قمری براثر افتادن شمع، تنها تزیینات داخلی آن از بین رفت ولی چون در ساختمان اصلی آرامگاه و ستون‌ها چوب بکار نرفته بود، برپا ماند. در حقیقت بنای اصلی آرامگاه امام از آثار معماری آل بویه می‌باشد که بعدها از تعرض مغولان نیز در امان ماند.

منبع:پرسمان