این اعراب هم حیثی است، اعتباری است. «قالَتِ الْأَعْرابُ آمَنَّا»[۱]. این‌ها غیر از عربی است که یکی از امتیازات حضرت رسول هم این است که العربی، مکیٌّ، مدنیٌّ، قرشیٌّ، عربیٌّ. این عربی است، عربی بودن مشکلی ندارد ولی اعراب بودن بیابانی بودن، وحشی بودن، معرفت پذیر نبودن، لجوج بودن، حق گریز بودن، اجتماع گریز بودن این‌ ویژگی‌ها است که خدا از این‌ها به عنوان اعراب یاد می‌کند. اعراب گفتند: «آمَنَّا»؛ «قالَتِ» این‌ها قول آن‌ها بود، گفتار آن‌ها بود. گفتند: «آمَنَّا»؛ وجود ذات احدیّت می‌فرمایند که: «قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا» پیغمبر به این‌ها بگو: شما ایمان نیاوردید. پیغمبر به این‌ها بگو، گاهی این‌ها خودشان هم خبر ندارند که بی‌ایمان هستند. گمان می‌کنند که ایمان دارند. خیلی از ما هم این‌طور هستیم. اگر این‌طور نبودیم، خدا از ما ایمان مطالبه نمی‌کرد. خدا فرمود: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ»[۲] ای مؤمنین بیایید ایمان بیاورید. حالا این‌ها یا زمینه‌ی ایمان داشتند، نمی‌دانستند. ایمان ظاهری، ایمان نیست. ایمان به خاطر تظاهر به شهادتین، به خاطر این‌که از امتیازات مادی مسلمان‌ها بهره بگیرند یا امنیت خود را در سایه‌ی شهادتین تأمین بکنند. خیال می‌کردند که ایمان شناسنامه‌ای، اسلام شناسنامه‌ای برای آن‌ها ایمان است. وجود نازنین پیغمبر مأمور شد که به این‌ها بگوید: نه، ایمان شما هنوز ایمان نیست. چه وقت ایمان شما ایمان است؟

آن وقتی که ایمان در قلب شما محقّق بشود. «وَ لَمَّا یَدْخُلِ الْإیمانُ»[۳] خود این هم یک اشعاری دارد. «لَمَّا یَدْخُلِ الْإیمانُ فی‏ قُلُوبِکُمْ» یعنی هنوز ایمان در دل‌های شما داخل نشده است. در مورد مارقین وجود نازنین پیغمبر خدا صلوات الله علیه… مارقین خوارج هستند، مارقین همین منافقینی که دم از نهج البلاغه و قرآن می‌زدند، بعضی از آن‌ها هم نماز شب و این‌ها می‌خواندند. مارقین همین داعش هستند. قتل امیر المؤمنین علیه السّلام را واجب می‌دانستند. خود را اسلام شناس می‌دانستند. دین خود را دین پیغمبر می‌دانستند. حاضر بودند کشته بشوند امّا تسلیم امیر المؤمنین علیه السّلام نشوند. حضرت رسول این‌ها را پیش‌بینی کرده بود؛ فرمود: این‌ها قرآن می‌خوانند ولی قرآن از گلوی آن‌ها پایین‌تر نمی‌رود، فقط در فضای سر و ذهن آن‌ها است، به زبان می‌آورند امّا در روح آن‌ها، در جان آن‌ها در سویدای قلب آن‌ها خلأ است. باد است، خیال است، توهّم است، آن‌جا نور نیست. آن‌جا حقیقتی وجود ندارد. «لَمَّا یَدْخُلِ الْإیمانُ فی‏ قُلُوبِکُمْ» هنوز ایمان در قلوب شما وارد نشده است.

[۱]ـ سوره‌ی حجرات، آیه ۱۴٫

[۲]– سوره‌ی نساء، آیه ۱۳۶٫

[۳]– سوره‌ی حجرات، آیه ۱۴٫