«امامت» در فرهنگِ قرآن شریف منصبِ الهی است و منشأ تکوینی دارد، اینطور نیست که کسی بخواهد با درس خواندن و آموزش دیدنِ مهارت‌ها مقام و منصبِ امامت را بدست بیاورد، هم آیه‌ی مربوط به امامت حضرت ابراهیم خلیل علیه السلام نصّ در این معناست، «وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّیَّتِی قَالَ لَا یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ»[۱]، خدای متعال به حضرت ابراهیم علیه السلام منصبِ امامت داد، ولی بعد از آنکه در همین عالَم شایستگیِ او را برای مردم روشن کرد، با امتحاناتی که برای او پیش آورد همه متوجّه شدند که این شخص شایسته‌ی مقامِ امامت است، خدای متعال حضرت ابراهیم علیه السلام را هم با مال امتحان کرد، هم با عائله، هم با حضرت اسماعیل علیه السلام و هم با «جان» امتحان کرد، و حضرت ابراهیم علیه السلام در همه‌ی این‌ها در قلّه بود و هیچ کم نیاورد. همسرِ جوانِ خود را با طفلِ نو رسیده‌اش که تنها میوه‌ی وجودِ او بود و خدای متعال این طفل را در دورانِ پیری به او داده بود، وقتی مأمور شد که هاجر و اسماعیل را در بیابان در غربت و خلوت و نبودِ مِکنَت و امکاناتِ زندگی به دامانِ رحمتِ خدای متعال قرار بدهد و بدونِ هیچ دغدغه‌ای برگردد، توحید این است: «إلهى هَبْ لى کَمالَ الْانْقِطاعِ إلَیْکَ»[۲]، خدایا! به من کمالِ انقطاع بده، یعنی فقط تو را مؤثر و همه‌کاره بدانم و توجّهِ من به بود و نبود در غیرِ تو جلب نشود، هیچ کسی و هیچ چیزی را نداشته باشد ولی خدای متعال را داشته باشد، در این صورت غمی ندارد.

این عباراتِ حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب صلوات الله علیه در مناجاتِ شب جمعه‌ی ایشان می‌فرمایند: «مَا ذَا وَجَدَ مَنْ فَقَدَکَ وَ مَا الَّذِی فَقَدَ مَنْ وَجَدَک…» خدایا! کسی که تو را پیدا کرده است چه چیزی گُم کرده است؟ خدا کند که ما هم خدای متعال را پیدا کنیم، ما خدای متعال را گُم کرده‌ایم، اینکه می‌بینید خودمان را در مقام گُم می‌کنیم، خودمان را در پول گُم می‌کنیم، خودمان را در گرفتاری‌ها و شدائد از یاد می‌بریم و مطیعِ شیطان می‌شویم و ناشکری می‌کنیم و یأس زندگیِ ما را می‌گیرد و فشارِ روحی به ما می‌آید برای این است که خدای متعال را گُم کرده‌ایم، اگر کسی خدای متعال را پیدا کند هیچ چیزی از دست نداده است، ولی اگر کسی خدای متعال را گُم کرده باشد هیچ چیزی ندارد، اگر همه چیز هم داشته باشد هیچ چیزی ندارد، چه کنیم که ما هم خدای متعال را پیدا کنیم؟ در قرآن کریم یک آیه است که باید به دربانِ خدای متعال، به دلیلِ الی الله و خلیفه‌ی خدای متعال مراجعه کرد، او بلدچی است، ما را می‌برد و به خدای متعال می‌رساند و ما خدای متعال را پیدا می‌کنیم.

[۱] سوره مبارکه بقره، آیه ۱۲۴

[۲] مناجات شعبانیه