- ثقلین - http://thaqalain.ir -
مذهب حنبلی یکی از مذاهب اهل سنت است و به همین دلیل از احمد بن حنبل به عنوان فقیه نیز نام برده می شود؛ اما با نگاهی به آثار و اندیشه ی احمد، وی پیش از آن که یک فقیه باشد، یک محدث است. روش او در فقه صرفاً اکتفا به حکم مأثور بود؛ یعنی به آن چه در سنت و فتوای صحابه آمده بود، عمل می نمود و از اجتهاد در حلال و حرام پرهیز می کرد.
هم چنین احمد برخلاف دیگر ائمه ی فقه، اثر مستقلی در فقه ندارد و آن چه از وی بر جای مانده است، آرای پراکنده ی فقهی او در میان مردم بود که توسط «ابوبکر خلال» گردآوری شد. هم اکنون نیز این مذهب از دیگر مذاهب اسلامی پیروان کم تری دارد و نزاع بر سر فقیه بودن احمد بن حنبل و عدم فقاهت وی نسبت به دیگر امامان مذاهب فقهی هم چنان ادامه دارد.
در مجموع – هر چند فقه احمد، فقهی سخت گرانه و شدید است- با نگاهی به ویژگی های فقه او، رگه هایی از عقل گرایی و اجتهاد نیز در آن می توان دید؛ تا آن جا که برخی چون «احمد شرباصی» و «مصطفی شکعه» فقه او را فقهی اجتماعی نامیده اند. (اسلام بلامذهب، ص۵۴۸)
ابوحنیفه نخستین فرد از امامان فقهی اهل سنت بود که نگاهی کاملاً عقل گرانه داشت و درباره ی روایات، حساسیت و دقت ویژه ای را به کار می برد تا آنجا که از ابن خلدون نقل شده است که وی از میان همه ی احادیث، تنها به هفده روایت اطمینان کامل داشت. بعلاوه از نظر ابو حنیفه، خبر واحد فاقد حجیت بود. ابوحنیفه در فقه رویکردی اجتهادی داشت، فردی متکلم بود و در مباحث اعتقادی، عقل گرا بود.
این احوالات موجب می شد تا احمد به ابوحنیفه به تازد و او را اهل رأی بخواند. بیش ترین افرادی هم که به ابوحنیفه تاخته اند، اصحاب حدیث بودند و در نکوهش او، تا انتساب کفر و زندقه به او پیشرفته اند.
Article printed from ثقلین: http://thaqalain.ir
URL to article: http://thaqalain.ir/%d8%a7%d8%ad%d9%85%d8%af-%d8%a8%d9%86-%d8%ad%d9%86%d8%a8%d9%84-%d9%88-%d9%81%d9%82%d9%87/
Click here to print.
تمامی حقوق برای وبسایت ثقلین محفوظ است.