«اجتهاد» در لغت به معناى تلاش و کوشش تا سرحد توانایى است ؛ به گونه اى که با تحمل رنج و سختى همراه باشد. در اصطلاح فقه عبارت است از: «به کار بردن تلاش و کوشش خویش در راه به دست آوردن احکام شرعى از راه ها و منابعى[۱] که نزد فقیهان اسلام، معمول و متعارف است». در نتیجه مجتهد کسى است که بتواند احکام را از روى دلیل به دست آورد و طبق رأى و نظر خویش عمل کند.[۲]

«تقلید» به معناى پیروى و دنباله روى است و در اصطلاح فقهى عبارت است از: «عمل کردن به آنچه مجتهد در مسائل شرعى فتوا مى دهد».

گفتنى است: اگر چه واژه تقلید به معناى پیروى بدون چون و چرا، خوشایند نیست ؛ اما در آموزه هاى فرهنگ اسلامى، مقلد کسى است که از حاصل تلاش علمى مجتهد استفاده مى کند و مسؤولیت درستى و نادرستى استنباط احکام را بر عهده مجتهد مى گذارد و چه بسا کاربرد واژه «تقلید» (برگرفته از «قلاده» به معناى گردن بند)، به این منظور باشد.

منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف: سید مجنبی حسینی

[۱] – این منابع عبارت است از: کتاب، سنت، اجماع و عقل.

[۲] – لسان العرب، ماده، جهد ؛ التنقیح فى شرح العروه الوثقى، الاجتهاد و التقلید ، ص ۲۰٫